Š Œˆ.. Ê Ê²Êͱμ. ˆ ƒ ˆ ˆ ˆ ˆ 815. Ÿ - ˆ ˆ ˆŒ ˆ Š 834 ƒ ƒ 846 ˆ Š ˆ 862. ˆ ˆŠ Œ ˆ ˆ Œ ƒ Ÿ ˆ É ÉÊÉ Ö μ Ë ± ³. ƒ. ˆ.

Transcript

1 ˆ ˆŠ Œ ˆ ˆ Œ ƒ Ÿ ƒ Š Œˆ Š Œˆ.. Ê Ê²ÊÍ±μ ˆ É ÉÊÉ Ö μ Ë ± ³. ƒ. ˆ. Ê ±, μ Ö, μ μ ± ˆ 813 ˆ ƒ ˆ ˆ ˆ ˆ 815 Š ˆ Š Ÿ ƒ - Š 821 ˆ Š ˆ Šˆ Šˆ Š Ÿ - ˆ ˆ ˆŒ ˆ Š 834 ƒ ƒ 846 Š ˆ 861 ˆ Š ˆ buzulu@inp.nsk.su

2 ˆ ˆŠ Œ ˆ ˆ Œ ƒ Ÿ ƒ Š Œˆ Š Œˆ.. Ê Ê²ÊÍ±μ ˆ É ÉÊÉ Ö μ Ë ± ³. ƒ. ˆ. Ê ±, μ Ö, μ μ ± ³ Î É ²Ó Ò μ É μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ ² ÕÉ Ì ² ± É ²Ó Ò³ ²Ö ³ - Ö Ë ± Ò μ± Ì Ô, É μë ± μ ² É ³ Í ±μ Ê ² Í. μ³ μ μ É ² Ò Ê²ÓÉ ÉÒ ² μ Ö μé± μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ É Ò³ ËμÉμ± Éμ ³ (ƒ ). Î É μ É, μ Ò ÕÉ Ö ÔËË ±É Ò ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö ʲÓÉ Ë μ² - Éμ μ ( μ μ μ³ CsI) ³μ μ ² É, ±²ÕÎ Ö ËμÉμ± Éμ Ò Ð É Ò³ Ô² ±É Î - ± ³ μ ² ± ³. ³ É ÕÉ Ö ±μéμ Ò μ μ Ò Ë ± μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ ËμÉμ± Éμ μ : μ É μ Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ, Ê ² ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ Ô² ±É Î ±μ³ μ², É μ É ËμÉμÔ² ±É μ μ Î μ ² ±, Ð É Ò μ É μ ² - μ±, ËμÉμ Ò μ Ò μ É Ò Ö. É ²Ó Ö ² μ ÖÐ ƒ μ μ μ ÒÌ Ô² ±É μ ÒÌ Ê³ μ É ² (ƒ ), ±²ÕÎ Ö μé Ö Ò ƒ ± μ Ò ÊÌË Ò ² Ò É ±Éμ Ò CsI-ËμÉμ± Éμ μ³. Remarkable properties of gas photodetectors make them attractive for applications in high energy physics, astroparticle physics and medical imaging. In this review, the results of research and development of gas photodetectors with solid photocathodes (GPDs) are presented. In particular, effective photocathodes for the UV and visible range are described, including those coated with protective dielectric nanoˇlms. Some topics on physics of gas photodetectors and photocathodes are considered: photoelectron backscattering in gas media, photoemission enhancement in the electric ˇeld, photoelectron transport through nanoˇlms, protective properties of nanoˇlms, photon and ion feedback. A special section is devoted to GPDs based on Gas Electron Multipliers (GEMs), including sealed GPDs and cryogenic two-phase avalanche detectors with CsI photocathode. PACS: Cs; Ha ˆ É ±Éμ Ò ËμÉμ μ (ËμÉμ É ±Éμ Ò) Ö ²ÖÕÉ Ö μ ³ μ μ ÒÌ É μ É ±Éμ μ Ë ± Ò μ± Ì Ô Ö μ Ë ±. μ²ó ÊÕÉ Ö É ³, É Ê É Ö μ É Î ± ³ Éμ É Í ², ³ μ Í - É ²²ÖÍ μ ÒÌ Î ÉÎ ± Ì, Î ±μ ± Ì Î ÉÎ ± Ì, É ±Éμ Ì ±μ² Í ²ÊÎ - Ö ²μ Ä ±μ (RICH- É ±Éμ Ì), Í É ²²ÖÍ μ ÒÌ ± ²μ ³ - É Ì É.. μ² μ É Ò³ É É ²Ö³ ËμÉμ É ±Éμ μ Ö ²ÖÕÉ Ö ±Êʳ Ò ËμÉμÔ² ±É μ Ò Ê³ μ É ² ( ) μ²ê μ μ - ±μ Ò ËμÉμ μ Ò. buzulu@inp.nsk.su

3 814 Š.. Éμ ³Ö É Î μé Ê μ² Î É É ± ÉÒ ÕÉ Ö - μ Ò ËμÉμ É ±Éμ Ò, ÎÊ É É ²Ó Ò ± μ μî Ò³ ËμÉμ ³ μ²ó ÊÕÐ Í ² μ μ Ê ² Ö Ì ( ³., ³, [1, 2]). ³ÊÐ É ³ μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ μ Õ ±Êʳ Ò³ Ö ²ÖÕÉ Ö μ²óï Ö - μî Ö ²μÐ Ó, Ê μ Ò ³ Éμ Ò Î ÉÒ Ö ±μμ É μ Ëμ ³ Í μ μ μ ÉÓ μé ÉÓ ³ É μ³ μ², μ Õ μ²ê μ μ - ±μ Ò³ Å Ð ³ ÓÏ Ê μ Ó Ïʳμ μ² Ò μ±μ Ê ². Ê μ Éμ μ Ò, μ É ± ³ ³ É ³, ± ± ³ ² ÉÊ μ ³ μ - Ï, μ Ê ÉÊ ÕÉ ±Êʳ Ò³ ËμÉμ É ±Éμ ³. ± ³ μ μ³, Í Ë - Î ± Ö μ ² ÉÓ ³ Ö μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ μ ²Ö É Ö Î ³, Ï ±μéμ ÒÌ É ÊÕÉ Ö ±μμ É Ò ËμÉμ É ±Éμ Ò μé μ É ²Ó μ μ²óïμ ²μÐ ( μ² ± É μ μ Í ³ É ). μéö ËμÉμÎÊ É É ²Ó Ò μ Ò Î ÉÎ ± Ò² μ É Ò [3Ä5], Ò ±μμ É Ò μ Ò ËμÉμ É ±Éμ Ò μ²óïμ ²μÐ Ò² - μé Ò Î ² 80-Ì. μï²μ μ Éμ² É Ö Ö É ³ RICH- É ±Éμ μ [1]. ³ ² μ Ò ËμÉμ± Éμ, É.. μé ² Ì μ - Î ± Ì Ð É ± ³ μé Í ²μ³ μ Í, ÎÊ É É ²Ó ÒÌ μ ² - É Ê²ÓÉ Ë μ² É ( ), É ± Ì ± ± TEA TMAE [1]. ² ÉÓ ³ Ö ËμÉμ É ±Éμ μ μ Ò³ ËμÉμ± Éμ ³, μ ±μ, μ μ²ó μ μ Î μ Ö Ê Î. Š ³ μé μ ÖÉ Ö ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓ ± ³μ³Ê ÉÊ, μ- μ μ ÉÓ μé ÉÓ ± μ ÒÌ É ³ ÉÊ Ì μ ³μ μ ÉÓ μ²ó μ- Ö μé Ö ÒÌ μ Ì. μ² ±É Ò³ Î É ÕÉ Ö μ Ò ËμÉμ É ±Éμ Ò É Ò³ Ëμ- Éμ± Éμ ³ μμ Ð CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ Î É μ É [6]. É É ²Ó μ, É ± É ± ³ ËμÉμ É ±Éμ ³ ʳ ÓÏ É Ö μé Ê μéö 20 ² É [2, 7, 8]. ³ÊÐ É ³ É ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ Ö ²ÖÕÉ Ö μ μ - μ ÉÓ μé ÉÓ Ï μ±μ³ μ É ³ ÉÊ ², μ ³ É ³μ ÉÓ μé Ö Ò³ μ ³, μμ μ μ μ ÉÒ±μ ± Ê ² É ²Ó Ò³ É Ê±ÉÊ ³ ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓ ³μ μ ² É. Š μ³ Éμ μ, ²Ö CsI- ËμÉμ± Éμ μ, ±μéμ Ò ÎÊ É É ²Ó Ò -μ ² É, μ Éμ É μ³ Ö ²Ö É Ö Ò μ± ± Éμ Ò ÒÌμ μ ² É Í É ²²ÖÍ ² μ μ ÒÌ μ, ÎÉμ ³μ É É ³ ±μ É ÒÌ Í É ²²ÖÍ μ ÒÌ ± μ ÒÌ - É ±Éμ Ì [9]. ³ ³ ³ μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ É Ò³ ËμÉμ- ± Éμ ³ μ± μ Î É Ö ±μ²ó± ³ É ÊÕÐ ³ μ ±É Ê - ³Ò³ RICH- É ±Éμ ³ μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ, μé ÕÐ ³ ³ μ ÉμÖ μ μ μ μ ² Ö μ μ ³ [10]. Éμ Ö μ É ³, ÎÉμ μ Ì μ μ É É Ö ±ÉÊ ²Ó μ μé± μ² ±É Î ÒÌ μ ÒÌ ËμÉμ- É ±Éμ μ : μ μ μ ÒÌ Ô² ±É μ ÒÌ Ê³ μ É ² [11Ä14], μé Ö - ÒÌ [15, 16, 20] ËμÉμ± Éμ ³ ²Ö ³μ μ ² É [17Ä21]. ²ÊÎ Ê Ì μ ³μ ² Ò μ É ÉÓ ±μ ±Ê Í Õ Ì É Í μ ÒÌ μ ² - ÉÖÌ ³ Ö.

4 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 815 ƒ² Ò³ ÖÉ É ³ ± ³ Õ μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ Ì ËμÉμ± - Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É Ö ²Ö É Ö Ì Ò μ± Ö Ì ³ Î ± Ö ±É μ ÉÓ μ μé μï Õ ± ³ Ö³ ± ²μ μ μ μ Ò. μ ³μ Ò³ Ï ³ μ- ² ³Ò Ö ²Ö É Ö Ð É ËμÉμ± Éμ μ Ô² ±É Î ± ³ ² ± ³ Éμ²Ð μ μ ±μ²ó±μ μ³ É μ [22Ä29], É.. μ ² ± ³ ( ³., ³, [30]). μ³ μ μ ÔÉμ É ³ Ê É Ê ² μ μ É ÉμÎ μ ³ μ μ ³ Ö. μ μ ³ ± Î É Ê ² É ²Ó ÒÌ É Ê±ÉÊ μ ÒÌ Ëμ- Éμ É ±Éμ Ì μ²ó μ ² Ó ±²ÕÎ É ²Ó μ ³ μ μ μ μ²μî Ò ± ³ Ò [31]. ²Ó Ï μ μ ² É μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ Ö Ò ÕÉ ³ - ³ μ ÒÌ Ô² ±É μ ÒÌ Ê³ μ É ² (ƒ ² GEM) [32Ä34] μ - É ÒÌ ³ É Ê±ÉÊ. ± ²Ó Ò³ μ É μ³ ƒ Ö ²Ö É Ö μ ³μ μ ÉÓ ± ± μ Ö, ÎÉμ μ μ²ö É ³ ÖÉÓ μ μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ Ì ± Î É Ê ² É ²Ó μ É Ê±ÉÊ Ò, ²μ Î μ ± ± Ê μ μ. ³ Î É ²Ó Ò Ì ±É É ± μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ É Ò³ Ëμ- Éμ± Éμ ³ μ μ ƒ [11Ä21] ² ÕÉ Ì ² ± É ²Ó Ò³ ²Ö ³ - Ö Ë ± Ò μ± Ì Ô, É μë ± μ ² É ³ Í ±μ Ê - ² Í. ³ ³ É ± Ì ³, Î É μ É, Ö ²ÖÕÉ Ö Î ±μ ± É ±Éμ Ò [35Ä37] ± μ Ò ÊÌË Ò ² Ò É ±Éμ Ò [38, 39]. μ ² μ² É Ö μ²ó μ ÉÓ ²Ö É Í ±μ É μ μ - Ö Ö É μ Ö Ì [40] É ³ μ ³ É [41, 42], É ± μ É μ μ Ô³ μ μ Éμ³μ Ë ( ) [43, 44]. μ³ μ μ É ² Ò Ê²ÓÉ ÉÒ ² μ Ö μé± - μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ (ƒ ) É Ò³ ËμÉμ± Éμ ³.. 1 ±² Ë ± Í Ö Í Ò μéò ƒ.. 2 ³ É ÕÉ Ö ÔËË ±- É Ò ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö - ³μ μ ² É ±Êʳ,. 3 Å Ô² ±É Î ± μ ² ± ËμÉμ± Éμ Ì.. 4 μ ÖÐ μé± ƒ μ μ ƒ, ±²ÕÎ Ö μé Ö Ò ƒ ± μ Ò ÊÌË Ò ² - Ò É ±Éμ Ò CsI-ËμÉμ± Éμ μ³. ² Ê É μé³ É ÉÓ, ÎÉμ Ë ± μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ ËμÉμ± Éμ μ Ö ²Ö É Ö μ μ ³ÒÌ ²μ ÒÌ μ ² É Ë ± É Í ²ÊÎ μôéμ³ê É ²Ö É ³μ ÉμÖÉ ²Ó Ò É. μ³ μ μ, Î É μ- É, Ê ÊÉ ³μÉ Ò É ± μ μ Ò ÔÉμ μ ² É, ± ± μ É μ Ö- ËμÉμÔ² ±É μ μ ËμÉμ± Éμ, Ê ² ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ Ô² ±É Î ±μ³ μ², É μ É ËμÉμÔ² ±É μ μ Î μ ² ±, Ð É- Ò μ É μ ² μ±, ËμÉμ Ò μ Ò μ É Ò Ö. 1. ˆ ƒ ˆ ˆ ˆ ˆ ƒ ³μ μ ±² Ë Í μ ÉÓ μ ±μ²ó± ³ ± ³: ËμÉμ± Éμ μ³ ²Ö - ² ³μ μ ² É ±É, μ²ê μ Î Ò³ ² μ Î Ò³ (³ Ò³) ËμÉμ± Éμ μ³, μ μ ³ μ μ μ μ²μî μ ± ³ Ò ² ƒ, μéμ μ Ê ² μé Ö μ ±μ Ë Ê Í.

5 816 Š.. ˆ ËμÉμ± Éμ μ ²Ö -μ ² É μ²óï μ É Ë ± Ò μ± Ì Ô μ²êî ² CsI-ËμÉμ± Éμ [6]. Ï ÕÐÊÕ μ²ó μ Ê Ï μ³ ³ Ò ² ʲÓÉ ÉÒ ² μ, μ ÒÌ ³± Ì ±μ²² - μ Í RD-26 [45Ä50]. ˆÌ ² Ò³ Éμ μ³ Ö ²μ Ó ÊÐ É μ Ê ² Î - ÔËË ±É μ É CsI-ËμÉμ± Éμ Î É ²Ó μ μ Ò μ μ ²μ ±, μí Ê Ò μ Ò μ μ μ ³ ³ ÓÏ ³ ÔËË ±Éμ³ μ É- μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ( ³.. 2). ƒ μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ Î ÉÒ ³ ³ μ μ μ μ- ²μÎ ÊÕ ± ³ Ê Ê Ï μ μ²ó ÊÕÉ Ö RICH- É ±Éμ Ì É ± Ò ³μ ² Ëμ±Ê μ ±μ (proximity focused) Ô± ³ É Ì CERN [10, 51], GSI [52] BNL [10].. 1 μ± Ì ³ É ±μ μ RICH- É ±Éμ [51]: ²ÊÎ ²μ Ä ±μ μ É ±μ μ Éμ ³ μ μ μ- μ²μî ÊÕ ± ³ Ê Î ± Í μ μ± μ, É Ê É Ö μ³μðóõ ² - μî μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ, μ μ ± Éμ Ò ²μÐ ±. Š ³ μ Ê- É Ö Î ÉÒ³ ³ É μ³, μ Î ÕÐ ³, μ- ÒÌ, ³ ³ ²Ó Ò ÔËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ( ³.. 2), μ- Éμ ÒÌ, Ò μ±μ - μ μ Ê ² (μ±μ²μ ).. 1. Ì ³ RICH- É ±Éμ ƒ μ μ ³ μ μ μ μ²μî μ ± ³ Ò μ- Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ [51] ²Ó Ï É ƒ Ö Ò ÕÉ μ²ó μ ³ ƒ μμ Ð [32] ± ± ÒÌ ƒ Î É μ É [11, 13, 14], É ± μ É ÒÌ ³ É Ê±- ÉÊ μé É Ö³, É ± Ì ± ± ± ²²Ö Ò ² É Ò [53, 54], ² É Ò ³ ± μμé É Ö³ μ²μ ± ³ [55] Éμ² ÉÒ ƒ [56, 57]. É É- Ò ƒ [33, 34] É ²Ö É μ μ Éμ ±ÊÕ Ô² ±É Î ±ÊÕ μ² ³ ÊÕ (± Éμ μ ÊÕ) ² ±Ê Éμ²Ð μ 50 ³±³, μ± ÒÉÊÕ μ Ì Éμ μ ³ É ²² Î - ±μ (³ μ ) Ëμ²Ó μ, ±μéμ μ μ ² μ ³ μ É μ μé É ³ É μ³

6 ƒ Š Œˆ Š Œˆ Ä80 ³±³ μ ³ É ²²Ê, μ²μ ÒÌ Ï μ³ 140 ³±³. ³ Î É ²Ó μ, ÎÉμ Ò ² μ Ö É Ì± ± μ μ ƒ, μ²êî Ï μ μ²óï - μ É É ±μ ÒÌ É ±Éμ Ì ËμÉμ É ±Éμ Ì [34], Ò² μ Ò ³ μ Ö μé±μ μ μ μ ËμÉμ É ±Éμ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ [11]. Š ± Ò ƒ μ ² ÕÉ Ö μ³ μ Éμ É, μ Ìμ ³ÒÌ ²Ö Ê Ï μ μéò ƒ. Š ³ μé μ ÖÉ Ö Ò μ±μ Ê ² ( ÒÏ 10 4 ) ±É Î ± ²Õ ÒÌ μ ÒÌ ³ ÖÌ [34], Éμ³ Î ² Î ÉÒÌ ² μ μ ÒÌ [11, 58] Î ÉÒÌ ³μ² ±Ê²Ö ÒÌ [12] Ì; μ ² ËμÉμ ÒÌ [11, 12] μ - ÒÌ μ É ÒÌ Ö [16, 63Ä65]; μ ³μ μ ÉÓ ÉÒ±μ ± ± ± μ²ê μ Î- Ò³ [11], É ± μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ ³ [13, 14]; μ ³ É ³μ ÉÓ É Ì μ²μ μéμ ² Ö μé Ö ÒÌ μ μ [15, 16, 20]; ÔËË ±É Ö - μé ± μ ÒÌ É ³ ÉÊ Ì [38, 59, 60], Éμ³ Î ² ÒÐ ÒÌ Ì ÊÌË ÒÌ É ³ Ì [39, 59, 61, 62]. μ Í Ê μéò ƒ μ μ ƒ ³μ μ μ ² ÉÓ É ±- Éμ Ò μ²ê μ Î Ò³ [11] μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³ [13, 14]. Ì ³ ƒ μ μ ƒ μ²ê μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³ μ±. 2 [11, 16], Í Ò μ μéò Å μ ²²Õ É - μ Ò É ± Ë Î ± μí Ò, μ Ìμ ÖÐ É ±μ³ É ±Éμ [58]; μ μ μ Ì Ê É ± μ. 4. Š Éμ ËμÉμ É ±Éμ É - ²Ö É μ μ Ìμ μ μ± μ, ±μéμ μ μ²ê μ Î Ò ËμÉμÎÊ É - É ²Ó Ò ²μ. μéμô² ±É μ Ò, μ Ò ËμÉμ± Éμ, ÊÉ Ö - Ëμ μ³ μ³ Êɱ μ²ó ²μ ÒÌ ² Ëμ±Ê ÊÕÉ Ö μé É Ö ƒ, ±μéμ ÒÌ μ É ³ ²Ó μ μ Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö ÕÉ Ö Ô² ±-. 2. Í ²Ó Ö Ì ³ ƒ μ μ É Ì± ± μ μ ƒ μ²ê μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³ [11, 16]. 1 Å μ²ê μ Î Ò ËμÉμ± Éμ Ìμ μ³ μ± ; 2, 3, 4 Å Ò, Éμ μ É É ƒ ; 5 Å μ ( Î ÉÒ ÕÐ Ô² ±É μ ); 6 Å Ëμ Ò μ³ ÊÉμ±; 7, 8 Å É μ É Ò μ³ Êɱ ; 9 Å Ê±Í μ Ò μ³ ÊÉμ±; 10 Å ±μ Ê ËμÉμ É ±Éμ ; 11 Å É ² - ²ÊÎ ; ΔV GEM Å Ö μ μ³ ƒ ; E D Å Ëμ μ μ² ; E T Å É μ É μ μ² ; E I Å Ê±Í μ μ μ² ; V G Å Ö ² É ² ; V D Å Ö ± Éμ ; I C ű Éμ Ò Éμ±; I A Å μ Ò Éμ±

7 818 Š Í Ò μéò Ë Î ± μí Ò ƒ μ μ ± ± μ μ ƒ μ²ê μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³ [58, 34] É μ Ò ² Ò. ± ³ μ μ³, ± μ μé É ƒ É ²Ö É μ μ ³Ò μ μ Í μ ²Ó Ò Î ÉÎ ±. ³ É Ö Î ÉÓ Ô² ±É μ μ ² Ò ³μ É Ò É μé É Ö μ Ò μ³ ÊÉμ± ²Ö Ê ² Ö μ ² ÊÕ- Ð Ì Ê ² É ²Ó ÒÌ ± ± Ì ² ²Ö É Í μ μ³ ( Î ÉÒ ÕÐ ³) Ô² ±É μ. Ì ³ ƒ μ μ ƒ μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³ μ±. 4 [13, 14]: μé² Î Ö μé ƒ μ²ê μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³ ±²ÕÎ - ÕÉ Ö Éμ³, ÎÉμ Ìμ μ μ± μ μ Î μ, ± Éμ Ò μ² Ö É Ö É±, ² μî Ò ËμÉμ± Éμ μ É Ö Ö³μ Ô² ±É μ μ μ ƒ. μ É ²Ó- μ³ μ ²μ Î Ì ³, μ± μ. 2. ²ÊÎ ƒ μ μ ƒ μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³ μ²ó Ê É Ö Ð μ μ ³ Î É ²Ó μ μ É μ ƒ : ËμÉμÔ² ±É μ Ò, Ô³ É μ Ò μ μ Ô² ±É μ ƒ, ÔËË ±É μ μ ÕÉ Ö μé É Ö ƒ ²Ö μ ² ÊÕÐ μ Ê ² Ö, ² Ô² ±É Î ±μ μ² Ëμ μ³ μ³ Êɱ μ É ÉμÎ μ ³ ²μ (< 0,5 ± / ³) [13]. Š μ Éμ-

8 ƒ Š Œˆ Š Œˆ Í Ò μéò ƒ μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³, Ò³ ƒ [14]. μ± ± É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö μ± É μ ÉÖÌ μé É ƒ É ³ ÔÉμ É Ê±ÉÊ Ò ² Ê É É ± μé É μ² μ μé ÊÉ É ËμÉμ ÒÌ μ É ÒÌ Ö ËμÉμ± Éμ ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓ ± μ Í, μ ± Õ- Ð Ëμ μ³ μ³ Êɱ ʲ μ³ Ëμ μ³ μ². ˆ³ μ ÔÉ μ Éμ É μ ²Ê ² μ μ ³ ²Ö μé± μ - ²Ó μ μ ±μμ É μ μ Î ±μ ±μ μ Î ÉÎ ± ²Ö Ò ² Ö Ô² ±É μ ÒÌ Ô± ³ É PHENIX RHIC, μ ²μÉ Ï μ ³Ò μ Ò μ ² É ƒ [35Ä37]. ³ μ²ó Ê É Ö É Ì± ± Ò ƒ μ Î- Ò CsI-ËμÉμ± Éμ, Ò Ò ƒ. Î ÉÎ ± ÎÊ É É ² ± μ ³ μé É Î Éμ³ CF 4 ² É ²Ó μ μ μ± ³ Ê Éμ μ³ ËμÉμ É ±Éμ μ³. μ ² É ²μ μ ³μ Ò³ ² μ Ö Ê³ ³ Î É ²Ó- Ò³ μ É ³ [12]. μ- ÒÌ, ƒ μ μ ƒ ³ É Î Éμ³ CF 4 μî Ó Ò μ±μ Ê ², ÎÉμ μ μ²ö É μé ÉÓ ³ Î É μ μî ÒÌ ËμÉμ μ. μ- Éμ ÒÌ, μ± ²μ Ó, ÎÉμ μé ± Éμ μ μ ÒÌμ CsI CF 4 Î É ÔËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ³ ³ ²Ó Ò μ - Õ Ê ³ ³ ( ³.. 2). ƒ μ μ ƒ μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ Ìμ ÖÉ ³ - ± μ ÒÌ ÊÌË ÒÌ ² ÒÌ É ±Éμ Ì (. 5). É ± Ì - É ±Éμ Ì [38, 39, 59, 61, 62] Ô² ±É μ Ò Î μ μ Í, μ Ò ² μ μ μ ±μ É, Ô³ É ÊÕÉ Ö μ ÊÕ Ë Ê μ É ³ Ô² ±É -

9 820 Š Í Ò μéò ÊÌË μ μ ² μ μ É ±Éμ ƒ μ μ ± - ± μ μ ƒ μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³, Ò³ Ò ƒ [34, 39]. μ³μðóõ ƒ É Ê É Ö ± ± Í É ²²ÖÍ μ Ò, É ± μ Í μ Ò ² Î ±μ μ μ²ö É ³ Ê ² ÕÉ Ö μ³μðóõ ± ± μ μ ƒ. ±μéμ ÒÌ ²ÊÎ ÖÌ μ² ÒÉÓ É μ É ± ² μé Î ÒÌ Í É ²- ²ÖÍ ² μ μ μ ±μ É, ±É ±μéμ ÒÌ ² É μ ² É ±Êʳ μ μ ʲÓÉ Ë μ² É ( ), ÎÉμ Ò μ ÉÓ Ëμ ²ÊÎ É ±É μ Ö É ³ μ ³ É ² μ Î ÉÓ Ò É Ò μ Ö ³ Ê Ê³Ö γ-± É ³ ²Ê- Î μ É μ μ Ô³ μ μ Éμ³μ Ë ( ). μ² É Ö [34, 39, 61], ÎÉμ ƒ μ μ ± ± μ μ ƒ μ- Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³, Ò³ Ò ƒ, ³μ É μ Î ÉÓ ÔËË ±É ÊÕ É Í Õ ± ± μ Í μ μ μ, É ± Í É ²²ÖÍ μ μ μ ²μ (. 5). ÔÉμ³ ƒ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ ³μ É Ìμ ÉÓ Ö ± ± μ μ, É ± ±μ Ë. μ ² ³ ²ÊÎ μ Ê É μé ÉÓ Ê - ² Ö. μ Ò² ² μ Ö ÊÌË μ μ Ar-² μ μ É ±Éμ ƒ μ μ ƒ μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ [39]. ±É É ± É ±μ μ É ±Éμ Ê ÊÉ ³μÉ Ò. 4. ˆ É Ò μ μ ³ Ö ƒ μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ Ò² μ ²μ ²Ö μ ² Ö μ μ μ É μ Ö ± ± ÒÌ ƒ [66, 67] μ μ É ± Ò ³μ μ ËμÉμÔ² ±É Î ±μ μ É μ (. 6). É μ É ²Ö É μ μ μ³ ÊÉμ± ³ Ê Ê³Ö μ ³ ƒ ( ² Ô² ±É μ²õ³ Í É Ò³ μ μ³ ƒ ), μ ÉÓ μé Í ²μ ±μéμ μ³ É Ê É Ö, ²μ± ÊÖ μìμ μ μ μé μ ² ÊÕÐ Ì ± ± μ. - Î ² Î É μ μ ÊÐ É ²Ö É Ö Ê²ÓÉ Ë μ² Éμ Ò³ ËμÉμ ³ Î É Éμ Î ÒÌ Í É ²²ÖÍ ² μ μ μ³ μ³ ƒ ( ² Ô² ±-

10 ƒ Š Œˆ Š Œˆ Š ± Ò ƒ ËμÉμÔ² ±É Î ± ³ É μ μ³ μ μ μ Î μ μ CsI- ËμÉμ± Éμ, μ μ Éμ μ ƒ [66]. μéμô² ±É Î ± É μ μ ²Ö É μ ÊÕ μ É ÊÕ Ö Ó Î É É μ Ö Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö ³ Ê Ò³ Éμ Ò³ ƒ É μ²õ³ Í É μ³ μ ) ËμÉμÔ² ±É Î ±μ Ô³ μ Éμ μ μ ƒ, μ± ÒÉμ μ ² μî Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³. ± ³ μ μ μ³ ³μ μ μ² μ ÉÓÕ μ ÉÓ μ ÊÕ μ É ÊÕ Ö Ó. ƒ ËμÉμ± Éμ ³ ²Ö ³μ μ ² É μé Ö Ò ƒ ÉμÖÐ ³Ö Ìμ ÖÉ Ö É μé± ; μ μ μ Ì Ê É ± μ Š ˆ Š Ÿ ƒ Š 2.1. Ò ËμÉμ± Éμ μ. μ μ μ μ ËμÉμ± Éμ μ, ³ Ö ³ÒÌ ±Êʳ ÒÌ μ Ì, μ, ³, [68]. μ³ μ μ ³Ò ³μ- É ³ Éμ²Ó±μ É ËμÉμ± Éμ Ò, ±μéμ Ò ÊÎ ² Ó Ö Ì ³ ³ μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ Ì. μ³ ² ³ É ÕÉ Ö Éμ²Ó±μ μ- Î Ò ËμÉμ± Éμ Ò. Ò ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ ³μ μ ² ÉÓ Ê Ò μ ³ Éμ Ê μéμ ² Ö, Ì ³ Î ±μ³ê μ É Ê Ì ³ Î ±μ ±É - μ É μ μé μï Õ ± μ± Ê ÕÐ ³Ê μ ÊÌÊ. Š μ Ê μé μ ÖÉ Ö ËμÉμ± Éμ Ò, μé ² ³Ò ³ Éμ μ³ ±Êʳ μ μ Ö: ÔÉμ Ð ²μÎ μ- ²μ Ò ËμÉμ± Éμ Ò CsI [6], NaI [45], CsBr [69] CuI [45]. ÎÊ É - É ²Ó Ò -μ ² É ³μ ÊÉ ÒÉÓ μé μ É ²Ó μ É ²Ó Ò μ± Ê ÕÐ ³ μ ÊÌ ³ μ É Î μ²êî, ÎÉμ ÊÐ É μ Ê μð É μí Ê Ê

11 822 Š.. μ ± μ μ μ ËμÉμ É ±Éμ. Š Ê ËμÉμ± Éμ μ ²Ö -μ ² É, É - ²Ó ÒÌ μ ÊÌ, μé μ ÖÉ Ö É ± ËμÉμ± Éμ Ò μ μ ²³ μ μ μ ÒÌ ² μ±, μ²êî ³ÒÌ ³ Éμ μ³ Ì ³ Î ±μ μ μ Ö μ [70]. Ê ÊÕ Ê Ê μ É ²ÖÕÉ ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö ³μ ² - μ ² É, μé ² ³Ò ³ Éμ μ³ ±É Í ³ Ð ²μÎ ÒÌ ³ É ²²μ : ÔÉμ Ê Ó³Ö μ-í Ò (CsÄSb) [17], Ð ²μÎ μ (CsÄKÄSb) [17] É ²²Ê - Í Ò (CsÄTe) [71] ËμÉμ± Éμ Ò. ˆ - Ò μ±μ Ì ³ Î ±μ ±É μ É ÔÉ ËμÉμ± Éμ Ò ³μ ÊÉ ±μ É ±É μ ÉÓ μ ÊÌμ³. μôéμ³ê Ì ³μ É μ ÊÐ É ²Ö É Ö ³ Éμ μ³ μ ±Êʳ [17], ÎÉμ ÊÐ É μ Ê ²μ Ö É μ ±Ê μ μ μ ËμÉμ É ±Éμ [20] ËË ±É Ò ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö -μ ² É. ËμÉμ± Éμ μ ²Ö -μ ² É, μé μ É ²Ó μ É ²Ó ÒÌ μ ÊÌ, CsI-ËμÉμ± Éμ ³ É - μ²óïêõ ÔËË ±É μ ÉÓ. Éμ ³μ μ ÉÓ. 7, ±μéμ μ³ μ± Ò ±É Ò ± Éμ μ μ ÒÌμ μ Î ÒÌ CsI-, NaI-, CuI-, CsBr-ËμÉμ± Éμ μ ²³ μ μ μ μ μ ËμÉμ± Éμ ±Êʳ. μ- ³μ³Ê, ÔÉμ Ö μ Éμ³ Î ² É ³, ÎÉμ CsI-ËμÉμ± Éμ ³ É μ É ÉμÎ μ ³ ² Ó±μ μ É μ ± Ô² ±É μ Ê, E A = 0,1 0,2 Ô, Ï Ð μ μ Ò E G = 5,9 6,0 Ô [23]. μôéμ³ê μ ²ÖÕÐ Î ²μ ² μ -ËμÉμ± Éμ μ μ ÖÐ μ ³ μ CsI. ³ É É ³ μ Ì μ μ±μ Î É ²Ó μ μ ² Ò ±μéμ Ò μ μ É. ˆ Éμ Ö μ μ μ ÉμÖ ² μ ÔÉμ É ³ - Î Ò ÕÐ É ² Ò μ μ [6].. 7. ±É Ò ± Éμ μ μ ÒÌμ μ Î ÒÌ -ËμÉμ± Éμ μ - ±Êʳ : CsI- [45], CsBr- [2], NaI- [45], CuI-ËμÉμ± Éμ μ [45] ( μ ² É ³ - Î ±μ μ μé± ) ²³ μ μ μ - μ μ ËμÉμ± Éμ [2] Š²ÕÎ Ò³ ² μ μ É CsI-ËμÉμ± Éμ ³μ μ ÉÓ ² - ÊÕÐ μéò. [72, 73] Ò² É ³ É Î ± ³ Ò ± Éμ Ò ÒÌμ Ò μ Î ÒÌ Ð ²μÎ μ- ²μ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ ±Êʳ, ±μéμ ÒÌ É ²μ Ö μ, ÎÉμ CsI-ËμÉμ± Éμ ³ É μ²óï ± Éμ Ò ÒÌμ. [74] Ò² μ ³μ É μ μ ³μ μ ÉÓ ÉÒ±μ ± CsI-ËμÉμ± Éμ μ μ μ μ- ²μÎ μ ± ³ μ. [75] Ò²μ μ± μ, ÎÉμ ± Éμ Ò ÒÌμ μ Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ ³μ É ÒÉÓ μ μ²ó μ Ò μ± ³ Éμ²Ó±μ ±Êʳ, μ

12 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 823 É ±μ³, ± ± ³ É. [76] Ò² μ μ μ ÊÎ Ò Ì ±É É ± μ- ²Ê μ Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ. [77] μ³μðóõ ± ² μ ÒÌ ËμÉμ - ³ ±μ Ò²μ μ± μ, ÎÉμ μ²õé Ò ± Éμ Ò ÒÌμ μ Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ É É ²Ó μ μî Ó Ò μ±, μ É Ö 20 % ² μ² Ò 185 ³ μ² 40 % Å 150 ³ (. 7). [78, 79] Ò²μ μ± μ, ÎÉμ Ï ÕÐ ³ Ë ±Éμ μ³ μ²êî Ò- μ±μ μ ± Éμ μ μ ÒÌμ CsI-ËμÉμ± Éμ Ö ²Ö É Ö μí Ê É ³ Î ±μ μ μé± μ ² Ö, [45] Ò²μ μ± μ, ÎÉμ ÔÉ μí Ê ³ É Ê ²Ó Ò Ì ±É, É.. É Ê É Ê -ËμÉμ± Éμ Ò. ³ ²Ö ³ μ μ μ μ μ É CsI-ËμÉμ± Éμ μ μ Ò É Ö [80]. [50] μ± μ, ÎÉμ μ²ó μ ²μ ± É ± ³μ É ÒÉÓ ÊÐ É μ. μ ² ³ μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ËμÉμ± Éμ, ±μéμ Ö μ É ± ʳ ÓÏ Õ ± Éμ μ μ ÒÌμ CsI μ Õ ±Ê- ʳμ³, É μ Ö ÔËË ±Éμ³ μ É Ö Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö; μ Ò² Ï μé [46Ä48]. ËË ±É Ê ² Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ CsI ²Ó μ³ Ô² ±É Î ±μ³ μ² ±Êʳ ²Õ ² Ö [81]. [82] Ò²μ ³ μ Ô² ±É Î ±μ μ μé ² ² μî ÒÌ CsI-ËμÉμ- ± Éμ μ. [6] Ò² É ³ É μ Ò μí Ò É Ö CsI-ËμÉμ± Éμ μ É ³ ² μ μ μ ÊÌ, ËμÉμ μ μ μ, ÊÎ ÒÌ Ö μé. [83] Ò²μ μ± μ, ÎÉμ ÔËË ±É μ ÉÓ CsI-ËμÉμ± Éμ μ ± μ ÒÌ ±μ ÉÖÌ Ar, Kr Xe ³μ É ÒÉÓ ³ ÔËË ±É μ ÉÓÕ ±Êʳ. [84] Ò²μ μ± μ, ÎÉμ CsI-ËμÉμ± Éμ É Ö É μ ÔËË ±É μ É ± μ ÒÌ É ³ ÉÊ Ì Ì, [39] Å ÎÉμ μ ³μ É μé ÉÓ ÒÐ ÒÌ Ì ÊÌË μ³ Ar. ³μÉ ³ μ μ Ò μ²êî Ö ÔËË ±É ÒÌ CsI-ËμÉμ± Éμ μ. Î- Ö μí Ê μéμ ² Ö μ Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ ±²ÕÎ É Ö ±Êʳ μ μ ²μ ±Ê ² ± CsI Éμ²Ð μ μ±μ²μ 0,5 ³±³ μ μ ²μ ± É Î ±μ²ó± Ì Î μ [23]. ˆ μ μ É Ö Ò μ±μ³ ±Êʳ ( μ ) É ³ ÉÊ μ Ö ± 600 É É ²μ μ ² ³μ² μ μ ²μ μî± ÊÉ ³ μ Ê ± Ö ²Ó μ μ Ô² ±É Î ±μ μ Éμ± ( μ Ö ± ÖÉ±μ ³ ) ² Ô² ±É μ μ μ Êα. ± Î É μ ²μ ± ³μ ÊÉ ³ ÖÉÓ Ö Î É Ò ² ÉÒ, ±μéμ ÒÌ ² Ò ± Éμ Ò μ μ²μî μ ± ³ Ò Ô² ±É μ Ò ƒ. Ê μ, μ ±μ, - ÉÓ Ö³μ μ ±μ É ±É CsI ³ ÓÕ, ±μéμ μ ² Ò Î É Ò ² ÉÒ, - μí Í CsI ³ [50]. ²Ö ÔÉμ μ Î É Ò ² ÉÒ μ± Ò ÕÉ Ö μ μ² É ²Ó Ò³ ²μÖ³ Ni/Au [6, 50]. μ μ ³ Éμ ³ É μ μ Ê ² Î Ö ÔËË ±É μ É CsI-ËμÉμ± Éμ- ʲÓÉ É É ³ Î ±μ μ μé± : ± ± μé³ Î ²μ Ó, μ Ö ²Ö É Ö ±²ÕÎ - Ò³ Ô² ³ Éμ³ ²Ö μ É Ö É ² Í Ò μ±μ μ ± Éμ μ μ Ò- Ìμ [45, 50, 78, 79]. ÔÉμ³ ± Éμ Ò ÒÌμ ² μ μ² μ μ μ ² É ³μ É Ò É ±μ²ó±μ μ Ö ±μ (. 8). ± ²μ Ó, ÎÉμ É ³ Î ± Ö

13 824 Š.. μ μé± É Ê É μ²μ É ²Ó μ Éμ²Ó±μ CsI, μ Ê ËμÉμ± - Éμ Ò: μ Ò NaI [45], CuI [45] KI [85] μ³ CsBr [69] ( ³.. 8), É.. ³μ μ μ μ ÉÓ μ μ Ð É Í ²Ö -ËμÉμ± Éμ μ, μ²êî ³ÒÌ ³ Éμ μ³ ±Êʳ μ μ Ö.. 8. ² Î ± Éμ μ μ ÒÌμ CsI-, NaI- CuI-ËμÉμ± Éμ μ μ³μðóõ É - ³ Î ±μ μ μé± ±Êʳ μ ² Ö μ ²μ ±Ê. μ± Ô μ²õí Ö ±É μ ± Éμ μ μ ÒÌμ μ Î ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ ±Êʳ : ) CsIÅ μ ² μ É Î 0, 1, 2, 3 15 Î 60 [79]; ) NaI Å μ ² μ É Î 0, 1, 3 5 Î 70 [45]; ) CuI Å μ ² μ É Î 0, 2, 4, Î 70 [45]. É Ìμ μ ² μ± Ò Ò ²Ö NaI CuI, ÖÉÒ μé [72] [86] μμé É É μ

14 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 825 ³ Î ± Ö μ μé± μ ÒÎ μ μ ÊÐ É ²Ö É Ö ±Êʳ. ²Ö μ- É ÉμÎ μ É ³ ÉÊ Ò 50Ä70 μ ³ ±μ²ó±μ Î μ, μ ² ±μéμ μ μ ÉÊ É ÒÐ ± Éμ μ μ ÒÌμ [45, 79]. μ μ- ² Ò μ±μ É ³ ÉÊ (165 ) μ É ± ²Ó Ï ³Ê μ ÒÏ Õ ÔËË ±É μ É [45]. ²Ó Ò Ì ±É É ³ Î ±μ μ μé± ² ± ÊÐ É - μ³ê ³μÉ Ê ± Éμ ÒÌ ÒÌμ μ Î μ É ± Ô² ±É μ Ê - ËμÉμ± Éμ μ [45]. Éμ, Î É μ É, ÒÉ ± É Ö ±É μ NaI. 8. Éμ ³Ö ± ± ±É ËμÉμ± Éμ μ É ³ Î ±μ μ μé± [45] ±É Î ± μ É μ ±É μ³, É ² Ò³ Ê Ì μ- É Ì [72], μ ² É ³ Î ±μ μ μé± ÔËË ±É μ ÉÓ ËμÉμ± Éμ μ - É É ±μ²ó±μ, ² μ μ² μ Ö Í ±É É Ö ² - Î Ê μ Ö ± 1 Ô. ±É Ò ± Éμ μ μ ÒÌμ μ²óï É ÊÎ ÒÌ - ËμÉμ± Éμ μ, μï Ï Ì É ³ Î ±ÊÕ μ μé±ê, É ² Ò. 7. ² Ê É ³ É ÉÓ, ÎÉμ μ ³ ³ Ì ³ É Ö É ³ Î ±μ μ - μé± μ Ì μ μé ÊÉ É Ê É. Éμ ³Ö Ê ²Ó Ò Ì ±É ÔÉμ μ Ö ² Ö μ³μ É Ê³ ÓÏ ÉÓ Î ²μ μ ³μ ÒÌ μ ÑÖ. ³, μ- É Ò μ ±É Í μ Ì μ É ËμÉμ± Éμ Î É Ê ² Î Ö μ Ö Í Ö ² É μ ± ± É ²² Î ±μ Ï É± ³μ μ ±²ÕÎ ÉÓ [45]. μ ÑÖ Ö É μé, μ ² μ ±μéμ μ Ê ² Î ÔËË ±É μ É μ- Ìμ É Î É Ê ² Ö μ μ Ò ËμÉμ± Éμ ʲÓÉ É (ÔÉ μé ³ É É Ö ± Î É μ μ μ μé [80]). É É ²Ó μ, É É ³ Î ±μ μ μé± NaI CuI ±É Î ± μ ±μ μ ( ³.. 8), ³μÉ Ö Éμ, ÎÉμ Ì É μ ³μ ÉÓ μ μé² Î É Ö ÖÉÓ μ Ö ±μ. ³ μ ³μ ÒÌ μ ÑÖ ³μ É ÒÉÓ ÔËË ±É ³ Ö É Ì μ³ É μ Ì μ É ËμÉμ± Éμ Î É Òɱ μ ² μ³, μ ±Ï μ μí Ö. ʲÓÉ É μ Ì μ É ³μ ÊÉ μ - μ Ò ÉÓ Ö μ Ö É CsI 3 CsI 5, ±μéμ Ò ² ±μ ʲ ÉÊÎ ÕÉ Ö ² ² ÕÉ Ö μ ÒÏ μ É ³ ÉÊ [45]. CsI-ËμÉμ± Éμ Ò ÊÉ Ö É ²Ó μ ÊÌμ³ μ ÊÌ, μ ³μ ÊÉ É ÖÉÓ ÔËË ±É μ ÉÓ μ μ É ³ ², Î ³ ËμÉμ± Éμ Ò, μï Ï É μ²õí Ö ±É ± Éμ μ μ ÒÌμ μ Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ : 1 Å μï Ï μ É ³ Î ±ÊÕ μ - μé±ê; 2 Å μ ² Éμ μ, ± ± ËμÉμ± - Éμ Ìμ ² Ö ÊÌμ³ μ ÊÌ É Î - 20 Î; 3 Å μ ² Éμ μ, ± ± ËμÉμ± Éμ Ìμ ² Ö μ ² μ³ μ ÊÌ μé μ - É ²Ó μ ² μ ÉÓÕ 60Ä70 % É Î 6 Î [22]

15 826 Š.. ³ Î ±ÊÕ μ μé±ê, Ö ²ÖÕÉ Ö μ² É ²Ó Ò³ [6]. Éμ μ, Î É μ- É,. 9, ±μéμ μ³ μ± Ô μ²õí Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ μ ² Éμ μ, ± ± ËμÉμ± Éμ Ìμ ² Ö ÊÌμ³ ² μ³ μ ÊÌ [22]. ʳ μ ² - μ³ μ ÊÌ ( ² μ ÉÓÕ 50 %) μé ÔËË ±É μ É É Î 15Ä30 ³ ±É Î ± ²Õ ÕÉ Ö [50]. Éμ μ ³ Ò É μ² μ É ÉμÎ μ ²Ö ³μ É ËμÉμ± Éμ ËμÉμ É ±Éμ. É ËμÉμ± Éμ μ ƒ Ê ²μ ÖÌ μ μ μ Ê ² Ö Ê É ³μ- É μ ËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ. ³ μ² Ì ±É ÒÌ μ É ƒ Ö ²Ö É Ö ÔËË ±É μ É- μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ : μ ±²ÕÎ É Ö Éμ³, ÎÉμ Î ÉÓ ËμÉμÔ² ±- É μ μ, Ò² É Ï Ì ËμÉμ± Éμ, ËËÊ Ê É μ É μ ËμÉμ± Éμ ʲÓÉ É Ê Ê Ì Éμ²± μ ³μ² ±Ê² ³ ÊÉ É Ô² ±- É Î ±μ μ μ²ö [87]. μ Ð ³ ²ÊÎ ÔÉμÉ ÔËË ±É μ É ± ³ É μ³ê ʳ ÓÏ Õ ± Éμ μ μ ÒÌμ ËμÉμ± Éμ μ Õ ±ÊÊ- ³μ³ [11, 12, 46, 47]. Éμ μ, Î É μ É,. 10, ±μéμ μ³ μ± μ μé μï Ëμ- ÉμÉμ±μ CsI-ËμÉμ± Éμ ±Êʳ ²Ö ² Î ÒÌ μ ÒÌ ³ ɳμ Ë μ³ ² ³μ É μé Ö μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö. ËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ μ² ² μ μ Éμ³ ÒÌ ² μ μ ÒÌ Ì, É ± ± ± Ì ±² Ê Ê μ μ ± ² Ö μ μ μ²óï, Î ³ ³μ² ±Ê²Ö ÒÌ Ì [87]. ³, Ö μ É μ²ö. 10. ËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ μ Î Ò CsI- ËμÉμ± Éμ ² Î ÒÌ Ì É³μ Ë μ³ ² [11, 12, 47]. μ± μ μé μ- Ï ËμÉμÉμ±μ ±Êʳ ² μ² Ò 185 ³ ³μ É μé Ö- μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö ËμÉμ± Éμ

16 ƒ Š Œˆ Š Œˆ ± / ³ ÔËË ±É μ ÉÓ ËμÉμ± Éμ Ar μ É ²Ö É ³ 40 % μé ÔËË ±É - μ É ±Êʳ [11, 47]. Ê μ Éμ μ Ò, ÊÐ É ÊÕÉ ³μ² ±Ê²Ö Ò Ò Ì ³, ±μéμ ÒÌ ± Éμ Ò ÒÌμ ËμÉμ± Éμ ³μ É μ É ²ÖÉÓ μ² 90 % μé μ Î Ö ±Êʳ : ± ³, μ, μé μ ÖÉ Ö CF 4 [12] CH 4 [11, 46, 47] ( ³ ). Š ± μ. 10, ± ³ ³μ μ μé É ³ Ar μ ±μ N 2, ±μéμ ÒÌ ÔËË ±É μ ÉÓ ËμÉμ± Éμ ³μ- É μìμ ÉÓ μ 80 % μé ÔËË ±É μ É ±Êʳ Ö μ É μ²ö 2 ± / ³ [11, 12] ËË ±É μ É μ μ Ö- Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ μ Î- Ò CsI-ËμÉμ± Éμ ³ É, ÔÉ μ ÊÉ ² 60 μ [46]. μ± μ μé μï ËμÉμÉμ±μ ±Êʳ ³μ É μé ² Ò μ² Ò Ö μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö ËμÉμ± Éμ 1,8 ± / ³ ³ μ É ±μ ÔËË ±É μ ÉÓÕ, μ±μ²μ 80 % μ μé μï Õ ± ±Ê- Ê³Ê ² μ² Ò 185 ³, μ ² É CsI-ËμÉμ± Éμ C 2 H 6 i-c 4 H 10 [46] ( ³.. 11). ± ³ μ μ³, ± Ìμ μï ³ ³, Éμα Ö ³ ³ - Í ÔËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ, μé μ ÖÉ Ö CF 4 CH 4,± ʳ μ Ìμ μï ³ Å C 2 H 6, i-c 4 H 10,Ar+N 2 Ar+CH 4, ± ²μÌ ³ Å Î ÉÒ ² μ μ Ò Ò ³ μ μ He. ˆ³ μ ÔÉμ μ É μ Ò²μ ÖÉμ μ ³ Ò μ CF 4 CH 4 ± Î É μ ²Ö ËμÉμ É ±- Éμ μ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ ²Ö RICH- É ±Éμ μ Ô± ³ É Ì PHENIX [35] ALICE [51] μμé É É μ. ËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ, μ- ³μ³Ê, ² μ - É μé ² Ö ( ), μ, μî μ, ³μ É ÉÓ μé Ô ËμÉμÔ² ±É μ μ, Î É, μé ² Ò μ² Ò ÕÐ μ ²ÊÎ Ö. Éμ μ. 11: ²Ö ² μ² μ 175Ä190 ³ ± Éμ Ò ÒÌμ ËμÉμ± - Éμ ² μ É μé ² Ò μ² Ò. Ê μ Éμ μ Ò, ²Ö μ² ² - ÒÌ μ², μ ³μ μ, ²Ö μ² ±μ μé± Ì μ² ÔËË ±É μ ÉÓ ËμÉμ± Éμ É ³ É, É.. Ó Î É ÉÓ μ²ó ÔËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ. ² μ² Ò 170 ³ ³ É ÔÉ Ð μ Î Ò ²Ö - ²ÊÎ Ö, μ ÊÉ Ê Î É μ ²μÐ ÉÓ. É ³, ³μ, μ ÑÖ Ö É Ö μ² ²Ó μ ÔËË ±É μ É μ ÊÉ, -

17 828 Š.. ²Õ ³μ ±μ μé±μ μ² μ μ μ ² É. ˆ É μ, ÎÉμ Ê ² ÔËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ʳ ÓÏ ³ ² Ò μ² Ò, ±μéμ μ, μ ³μ μ, ²Õ É Ö Ô± ³ É ( ³.. 11), É ± ± Ò É Ö μé [88], ±μéμ μ μ μ Î ² μ ³μ ² μ ÔËË ±É. ÊÐ É Ê É Ð Ê μ μ μ μ ÒÏ Ö ÔËË ±É μ É ËμÉμ± Éμ- μ Å Î É μ ² Ö μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ; Î ³ ÔÉμÉ μ μ ³ ³ ± ²Õ Ò³ ³. ÊÉÓ μ μ Éμ É ÔËË ±É μ ² - Ö Ê Ê μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ Î É Ê ² Î Ö ±² Ê Ê Ì ± ²μ : ÔÉμ μ É É Ö Ìμ μ³ ³ μ μ μ Ê ² Ö μ³ Êɱ, μ Ð ³ ËμÉμ± Éμ [46]. Ò ÔÉμÉ ÔËË ±É ²Õ ² Ö ± Ì ² ÖÌ [46], É ³ Ò² ² μ ɳμ Ë μ³ ² [47,48].. 12 μ± μé μ É ²Ó Ò ± Éμ Ò ÒÌμ CsI-ËμÉμ± Éμ, - ³ Ò ³ Éμ μ³ Î É ËμÉμ μ, ³μ É μé Ö μ É Ô² ±- É Î ±μ μ μ²ö ÔÉ ³ He +5%CH 4 ±μ³ Ò μ±μ³ ² μμé É É μ. μ± É ± ³μ ÉÓ μ μ μ Ê ² Ö μé μ²ö. ²Õ É Ö Ì ±É μ μ ± Éμ μ μ ÒÌμ, ±μ ² μ- μ ³μ³ μéò μ μ μ μ³ Êɱ : ± Éμ Ò ÒÌμ ÒÌμ É ² Éμ. Î ² μ ÒÌμ É ² Éμ μ Í μ μ³ ³ ; É ³, Ìμ ³ μ μ μ Ê ² Ö, ± Éμ Ò ÒÌμ μ Î É É ÒÌμ É ² Éμ μ Éμ μ Ê Ê ² ÖÌ μ² 100. ±μ μ ²Õ ²μ Ó Ê Ì Ì [46Ä48] μ ² ÔËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ³ μ μ μ Ê ² Ö. μ± μé μ É ²Ó Ò ± Éμ Ò ÒÌμ μ Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ ² μ² Ò μ±μ²μ 190 ³, ³ Ò ³ Éμ μ³ Î É ËμÉμ μ, μ μ Ê ² ± Éμ μ³ μ³ Êɱ ³μ É μé Ö μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö ËμÉμ± Éμ ÔÉ ² 60 μ [46] ( ) ³ He +5%CH 4 ² 800 μ [47] ( ) ±É μ, ÎÉμ Í ² Î ± Éμ μ μ ÒÌμ ³ Ê Ò³ Éμ Ò³ ² Éμ μμé É É Ê É Í ± Éμ μ³ ÒÌμ ±Êʳ, ³ μ Éμ±μ μ³ ³. Éμ, μî μ, μ Î É, ÎÉμ ÔËË ±É μ ÉÓ

18 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 829 ËμÉμ± Éμ ³ μ μ μ Ê ² Ö ÔËË ±É μ É - ±Êʳ, É.. ÔËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ μ± Ò É Ö Ó μ² μ ÉÓÕ μ ² Ò³. μéö É ±μ μ μ μ ÒÏ Ö ÔËË ±É μ É ËμÉμ± Éμ μ± - ³ Ö² Ö ±É ±, μ ³μ É ÒÉÓ μ É μ ²Ö ËμÉμ É ±Éμ μ, μ- É ÕÐ Ì Î ÉÒÌ ² μ μ ÒÌ Ì. ² Ê É ³ É ÉÓ, μ ±μ, ÎÉμ μé ± Éμ μ μ μ³ Êɱ ³ μ μ μ Ê ² Ö ³ É μé Í É ²Ó Ò μ ² É Ö - μ ± μ Ö μ ÒÌ μ É ÒÌ Ö ËμÉμ± Éμ, ±μ- Éμ Ò ³μ ÊÉ μ Î ÉÓ ± ± ³Ö ËμÉμ± Éμ, É ± ³ ± ³ ²Ó μ Ê ² ƒ ; μ μ μ ÔÉμ ± É Ö ËμÉμ± Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É [20] ( ³.. 4). ³ ³ ÔÉ μ ² ³, μ- ³μ³Ê, ³ É Ï. Š ± μ± Ò É ³μ ² μ [89], ÎÉμ Ò μ ÉÓ μ É μ Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ, μ Ö É ²Ó μ Ìμ ÉÓ ³ μ μ μ Ê ² Ö. Î Éμ³ Ar ²Ö ÔÉμ μ μ É ÉμÎ μ É ³ Ê Ê Ì Éμ²± μ, ±μéμ ÒÌ μ - ± É μ μ μ É μ Ö. μ Î É ³ ÔËË ±É μ ÉÓ CsI-ËμÉμ± Éμ ÔÉμ³ ²ÊÎ μ É É μ 80 % μé ÔËË ±É μ É ±Êʳ Ö - μ É μ²ö μ±μ²μ 2,5Ä3 ± / ³ [89]. É Î μ ³ μ ÔÉ ³ ³μ μ μ ÑÖ ÉÓ μ É μé μï Ö ËμÉμÉμ±μ Ar ±Êʳ. 10 Ö μ É μ²ö μ² 2 ± / ³ ² ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ CsI ²Ó μ³ Ô² ±É Î - ±μ³ μ². Ò ÊÐ ³ Ê ±É Ò²μ ³μÉ μ ² Ö Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö ± Éμ Ò ÒÌμ CsI-ËμÉμ± Éμ μ μ É ²Ó μ ± Ì Î ÖÌ Ö μ É μ²ö ( 10 ± / ³), ±μéμ ÒÌ - É Ê É μ μ μ³ ÔËË ±É μ É μ μ Ö Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ³μ² ±Ê² Ì. ÉμÖÐ ³ Ê ±É μ Ò ÕÉ Ö Ô³ μ Ò μ É CsI ²Ó ÒÌ Ô² ±É Î ± Ì μ²öì, μ É ÕÐ Ì 500 ± / ³ [81]. É ² μ Ö Ò² Í μ Ò ²Õ Ö³, ±μéμ ÒÌ ± - Éμ Ò ÒÌμ CsI-ËμÉμ± Éμ Ê ² Î ² Ö ±μ²ó±μ μ ². 13. ËË ±É Ê ² Ö ËμÉμÔ² ±- É μ μ Ô³ μ Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ μ ² μ μ μ- μ²μî μ ± ³ μ ÊÉ - ² 10 μ [46]. μ± μ Î - ²μ ËμÉμÔ² ±É μ μ, Ô³ É μ ÒÌ CsI-± Éμ, μ Éμ μ ³- Ê²Ó μ μ μ μ ² ³ Ò ³μ- É μé ³

19 830 Š.. μ μ [46] (. 13). Éμ μ Ìμ ²μ, μ- ³μ³Ê, ² É ²μ± ²Ó- μ μ Ê ² Î Ö ²μÉ μ É μ²μ É ²Ó μ μ Ö μ Ì μ É CsI. ± ± ± CsI Ö ²Ö É Ö Ô² ±É ±μ³, μ²μ É ²Ó Ò μ Ò ³μ ÊÉ ÒÉÓ Ò É μ É ² μ Ò, ÎÉμ ³μ É É ± μ Õ ²Ó μ μ Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö μ Ì μ É, μ É ÕÐ μ ±μ²ó± Ì μé ± / ³. Ò²μ Ò ± - μ μ²μ [46], ÎÉμ ³ μ ÔÉμ μ² Ö ²Ö É Ö Î μ Ê ² Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ ² É μ Ö μéò ÒÌμ CsI, ²μ- Î μ ÔËË ±ÉÊ μéé± ³ É ²² Ì. Ô± ³ É Ì μ ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ ²Ó μ³ Ô² ±É Î ±μ³ μ² ³ Ö² Ö μ μ²μî Ò ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉÒ ² ±μ CsI, μ³ Ð - Ò ³ Ê Ê³Ö μ Ò³ ²μ ±μ ÉÖ³. ˆ ³ Ö² Ö ËμÉμÉμ± μ μ²μî μ μ ± Éμ ±Êʳ. ˆ ³ Ö É ± ³ μ μ³ ³μ ÉÓ μé μ É ²Ó μ μ ± Éμ μ μ ÒÌμ CsI μé Ö μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö μ Ì μ- É μ μ²μî μ μ ËμÉμ± Éμ μ±. 14 [81]. μ, ÎÉμ ÔËË ±É Ê ² Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ μ É ³ Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö μ- μ²ó μ Î É ², μ Ê ² Î É Ö ² μ μ² Ò: Ö μ É μ²ö 500 ± / ³ Ë ±Éμ Ê ² Ö μ É ²Ö É 1,5 ² μ² Ò 160 ³, 3 Å 185 ³ μ±μ²μ 25 Å ² μ² Ò μ² 200 ³. ËË ±É Ê ² Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ μ É ³ ²Ó μ μ Ô² ±- É Î ±μ μ μ²ö Ò² μ²ó μ ²Ö Ê ² Ö μé±² ± CsI-ËμÉμ± Éμ Í É ²²ÖÍ KMgF 3 BaF 2 ± É ²²μ [90], ²ÊÎ ÕÐ Ì, μμé É É μ,. 14. ËË ±É ²Ó μ μ Ô² ±- É Î ±μ μ μ²ö. ) É μ É ²Ó- Ò ± Éμ Ò ÒÌμ μ Î- μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ ±Êʳ ² μ² Ò 160, 185 μ² 200 ³ [81]; ) μé μ É ²Ó Ò ËμÉμ- Éμ± CsI-ËμÉμ± Éμ ²Ö KMgF 3- BaF 2- Í É ²²ÖÉμ μ, μ ²ÊÎ ³ÒÌ γ- ²ÊÎ ³, ³μ É μé Ö - μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö [90]

20 ƒ Š Œˆ Š Œˆ μ ² É : KMgF 3 Å μ 140Ä190 ³ [91], BaF 2 Å μ 180Ä240 ³ ( Ò É Ö ±μ³ μ É ) [92]. μ² ±É Ò³ Ö ²Ö É Ö BaF 2 - Í É ²²ÖÉμ, É ± ± ± μ μ ² É μ É ÉμÎ μ Ò μ±μ ²μÉ- μ ÉÓÕ Éμ³ Ò³ μ³ μ³, ÎÉμ μ ²Ö ³ Ö ± ²μ ³ É Ë ± Ò μ± Ì Ô. μéμ É ±Éμ, μ ±μ, μ² ÒÉÓ ÎÊ É É ² ± ³ ² μ ±μ³ μ- É Í É ²²ÖÍ BaF 2, É.. ± ² ³ μ² μ² 250 ³ [92]. ˆ ²Ó Ò³ Ï ³ Ò²μ Ò ³ ËμÉμ É ±Éμ μ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³, É ± ± ± μ ± Ö Í Ìμ É Ö ² μ² Ò 210 ³. Ê μ Éμ μ Ò, ± ÒÉ Ö ±É μ ²ÊÎ Ö BaF 2 ± Éμ μ μ ÒÌμ CsI Ö μ μ- É ÉμÎ μ [93], ³, ²Ö ³. μôéμ³ê ² ± É ²Ó μ Ò ²Ö É μ ³μ μ ÉÓ Ê ² Ö μé±² ± CsI Í É ²²ÖÍ BaF 2 μ³μ- ÐÓÕ ²Ó μ μ Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö. É μ ³μ μ ÉÓ Ò² ² μ [90]: μ μ²μî Ò CsI-ËμÉμ± Éμ Ò² μ ÉÒ±μ KMgF 3 - BaF 2 - Í É ²²ÖÉμ ³, ±μéμ Ò μ ²ÊÎ ² Ó É Ò³ ÉμÎ ±μ³ γ-± Éμ. ±Éμ Ê ² Ö μé±² ± ²Ö BaF 2 μ± ² Ö ÊÐ É μ μ²óï, Î ³ ²Ö KMgF 3 : Ö μ É μ²ö 400 ± / ³ μ μ É ² 3 1,5 μμé É É μ. Éμ Ìμ É Ö μ ² Ò³ μ Ê ² Õ ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ ² Ì μ² ³ (. 14), ±μéμ Ò μμé É É ÊÕÉ É± ±É μ ²ÊÎ Ö KMgF 3 BaF 2 ± Éμ μ μ ÒÌμ CsI. ² Ê É, μ ±μ, ³ É ÉÓ, ÎÉμ, ÌμÉÖ Ò²μ ²μ μ ±μ²ó±μ - Éμ ±É Î ±μ μ ³ Ö ÔËË ±É ²Ó μ μ μ²ö μ ÒÌ ±Êʳ- ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ Ì [79, 81], ² μ ÉÓ Ì Ê É μ Éμ. μ² É Ö, ÎÉμ Ê ² ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ μ Ìμ É μ μ μ³ Î É Ê³ ÓÏ Ö μéò ÒÌμ ËμÉμ± Éμ μ É ³ Ô² ±- É Î ±μ μ μ²ö ² É ÔËË ±É μéé±. ÔÉμ³ ²ÊÎ μ É μ ± Ô² ±- É μ Ê Ô² ±É Î ±μ³ μ² Ê³ ÓÏ É Ö ² ÊÕÐÊÕ ² Î Ê [81]: ΔE a = e(αef ) 1/2 ; α = ε 1 ε +1. Ó e Å Ö Ô² ±É μ ; F Å Ö μ ÉÓ Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö; ε Å μî ÉμÉ Ö Ô² ±É Î ± Ö μ Í ³μ ÉÓ CsI. μ É Ö ³μ ²Ó, μ μ- Ö ÔÉμ³ μ²μ, Ìμ μïμ μ Ò É ³μ ÉÓ ± Éμ μ μ ÒÌμ CsI μé Ö μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö [81]. μ² ²μ μ ³ ± μ ±μ Î ±μ ³μ ², ÊÎ ÉÒ ÕÐ Ð É μ É Ô² ±É μ μ CsI, Ò² É ± μ É ÊÐ Ö μ²ó ÔËË ±É μ Ö μé Í ²Ó μ μ Ó μ Ì μ É ²Ó μ³ μ² [94]. ±²ÕÎ ÔÉμ μ Ê ±É ² Ê É Ê μ³ö ÊÉÓ, ÎÉμ ²Ó μ Ô² ±É Î ±μ μ² Ö Ê ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ ³ ÔËË ±É μ Ê ² É Éμ Î ÊÕ Ô² ±É μ ÊÕ Ô³ Õ CsI [81].

21 832 Š ËË ±É Ò ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö ³μ μ ² É ±É. μí - Ê μéμ ² Ö ÔËË ±É ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É ±É Éμ²Ó±μ ²μ, μ μ ÊÐ É ²Ö É Ö μ² Î ÉÒÌ Ê ²μ ÖÌ μ² Ò μ±μ³ ±Êʳ, Î ³ ²Ö -ËμÉμ± Éμ μ, ³μÉ ÒÌ ÒÏ. μôéμ³ê ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö ³μ μ ² É, Î Ò ²Ö ³ ƒ, ÊÎ ² Ó ² ÏÓ ÊÌ ² μ Éμ ÖÌ, ³ ÕÐ Ì μμé É É ÊÕÐ μ μ Ê μ - [17, 20, 25, 26, 54, 95].. 15, Î É μ É, μ± Ê ± ²Ó Ö Ê É μ ±, μé Ö ˆ É ÉÊÉ Í³ (ˆ ²Ó), ²Ö μéμ ² Ö ÊÎ Ö μ É Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É ±É, É ± ²Ö Ö Ð É ÒÌ ² μ± Ì [17]. μ μ ÉÓÕ Ê É μ ± Ö ²Ö²μ Ó Éμ, ÎÉμ ËμÉμ± Éμ ³μ ³ Ð ÉÓ Ö ÊÉ ±Êʳ μ ± ³ Ò ³ Ê É ³Ö μ Í Ö³ : ²Ö μéμ ² Ö ËμÉμ± Éμ, ²Ö Ò² Ö Ð É ÒÌ ² μ± ²Ö ³ Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ. μéμ ² ËμÉμ± Éμ, ±²ÕÎ ÕÐ μ Í Ö Ê Ó³Ò ±É Í Ð ²μÎ Ò³ ³ É ²² ³, μ Ìμ- ²μ ³± ÊÉμ³ É ±²Ö μ³ Í ², μ³ É ² ³. Š ³ ³μ ² É ± μ² ÖÉÓ Ö ² Î Ò³ ³ ²Ö ÊÎ Ö É ²Ó μ É Ëμ- Éμ± Éμ Ð É ÒÌ μ É ² μ± μ ÒÌ Ì ± ³ É ²Ó Ö Ê É μ ± ²Ö μéμ ² Ö ÊÎ Ö ËμÉμ± Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É ±É Ö Ì Ð É ÒÌ ² μ± [17]

22 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 833 ÔÉμ Ê É μ ± Ò²μ ÊÎ μ É Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ- ± Éμ μ : Ê Ó³Ö μ-í Ò (CsÄSb) Ð ²μÎ μ (KÄCsÄSb). Î Ö μí Ê μéμ ² Ö ËμÉμ± Éμ μ μ ÉμÖ² ±μ²ó± Ì ÔÉ μ. μ³ ÔÉ, μ Ð ³ ²Ö μ μ Ì É μ, ± Í ÊÕ μ ²μ ±Ê Ö² Ö ²μ Ê Ó³Ò Éμ²Ð μ, μμé É É ÊÕÐ Õ μ Î μ É μ ²μ ± μ 70 % μé Ìμ μ ² Î Ò. ²ÊÎ CsÄSb-ËμÉμ± Éμ Éμ μ ÔÉ μ- ÉμÖ² ±É Í μ ²μ ± ³ Í Ö 160Ä170 ; Í Ö ± Ð ²μ Ó μ μ É ³ ± ³Ê³ ËμÉμÉμ±, ±μéμ Ò Ò μ - ³ Ö² Ö μí μéμ ² Ö. ²ÊÎ KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μí Ê Ò² ²μ : μ ²μ ± μ ²μ ³ Ê Ó³Ò Î ² ±É μ ² Ó ³ ± ² Ö 190Ä200 μ ÒÐ Ö ËμÉμÉμ±, É ³ Ò É μ μ ² Ó 240 ²Ö Ê ² Ö ² Ï±μ ± ² Ö μì² ² Ó μ 160Ä170. ÔÉμ É ³ ÉÊ μ Ìμ ² ±²ÕÎ É ²Ó Ò ÔÉ ±É Í, μ ÉμÖÐ μ ² μ É ²Ó μ μ Éμ ÖÕÐ Ì Ö μ Í Ö Í Ö Ê Ó³Ò μ μ É Ö ³ ± ³Ê³ ËμÉμÉμ±. ±É Ò ± Éμ ÒÌ ÒÌμ μ É Î ÒÌ μ Î ÒÌ CsÄSb- [25] KÄCsÄSb- [17] ËμÉμ± Éμ μ, μ²êî ÒÌ É ± ³ μ μ³, μ± Ò. 16. μ, ÎÉμ ± Éμ Ò ÒÌμ CsÄSb- KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ μ μ²ó μ Ò μ± ³ ± ³Ê³ μ É É % μμé É É μ. μéμ± Éμ Ò ² Ö É ²Ó μ: Ì ÔËË ±É μ ÉÓ ³ Ö² Ó Ì ± ± ±Êʳ, É ± Î Éμ³ ³ É [24, 17] ±É Ò ± Éμ μ μ ÒÌμ μ Î ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É ±Êʳ : Ê Ó³Ö μ-í μ μ (CsÄSb) [25], Ð ²μÎ μ μ (KÄCsÄSb) [17] Ð ²μÎ- μ μ, μ± ÒÉμ μ ² ±μ CsBr Éμ²Ð μ 280 A (KÄCsÄSb/CsBr(280 A) [26]. Ò Í É μ ÒÌ μé ÊÉμÎ Ò μé Ò ²ÓÉ É Ò ³ Éμ Ò μéμ ² Ö CsÄSb- KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ (, ³ ÕÐ Ì ³ ÓÏÊÕ ÔËË ±É μ ÉÓ) ²Ö μ²ó μ Ö ƒ μ - Ò μé Ì [54, 95].

23 834 Š.. 3. ˆ Š ˆ Šˆ Šˆ Š Ÿ - ˆ ˆ ˆŒ ˆ Š 3.1. μéμ± Éμ Ò ²Ö - ³μ μ ² É ±É Ô² ±É Î - ± ³ μ ² ± ³. μ μïμ É μ, ÎÉμ ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö ³μ μ ² - É ±É, Î É μ É Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ Ò, Ö ²ÖÕÉ Ö Ì ³ Î ± ±É Ò³ μ μé μï Õ ± ³ ² Ï ³ μ ÊÌ, ÉμÎ ± ²μ μ μ μ Ò. Éμ Ö ²Ö É Ö ² Ò³ ÖÉ É ³ ± Ì ³ Õ ƒ. ˆ Ö ² Éμ É μ ÉÓ, ÎÉμ ² Ï ³ Ê ÊÐ ³ Ê ÊÉ Ò É ²Ó Ò μ ÊÌ ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö ³μ μ ² É ±É. ʲÓÉ É ±μ²ó± Ì Ê Ì ³μ μ ±² Ö Ð ÉÒ ËμÉμ± Éμ μ Éμ ± ³ ² ± ³ [79, 96, 97]. ÊÉÓ μ Éμ É Éμ³, ÎÉμ ËμÉμ± Éμ ³ Éμ μ³ ±Êʳ μ μ Ö μ É Ö Ô² ±É Î ± Ö ² ± Éμ²Ð μ μ ±μ²ó±μ μ³ É μ, É.. μ ² ±. μ ² ± ³ - Ò ÕÉ Ö Ê²ÓÉ Éμ ± ² ± Éμ²Ð μ μ 100 ³, ² 1000 A [30]. ± Ö μ ² ±, μ μ Éμ μ Ò, μ² Ð Ð ÉÓ ËμÉμ± Éμ μé ÒÌ - ³, Ê μ Å μ² ÖÉ É μ ÉÓ ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ Î, É.. É μ ÉÊ ËμÉμÔ² ±É μ μ. Î μ, ²Ö Ò μ² Ö Éμ- μ μ Ê ²μ Ö μ ² ± μ² ÒÉÓ, μ, Ì ³ Î ± É μ μé μï Õ ± ËμÉμ± Éμ Ê. Š μ³ Éμ μ, μ μ² μ μ Ò ÉÓ Ò μ- ±μ μ μé Í ²Ó μ μ Ó Í ËμÉμ± Éμ μ³, ² μ ËμÉμÔ² ±É μ μ μ² ÒÉÓ μ É ÉμÎ μ μ²óïμ, μ ± ³ μ Ö ± Éμ²Ð Ò. Ò μ Òɱ Ö Ð É ÒÌ ² μ± ËμÉμ± Éμ Ò ²Ö ³μ μ ² É ±É μ± ² Ó μî Ó Ê Î Ò³, É ± ± ± Ì Ð É Ò μ É μ μé μï Õ ± μ ÊÌÊ Ò² Ê μ ² É μ É ²Ó Ò³, ± Éμ Ò ÒÌμ μ± ÒÉÒÌ ËμÉμ± Éμ μ ÒÏ ² μ² μí É, ÎÉμ ² ²μ Ì - μ Ò³ ²Ö ±É Î ±μ μ μ²ó μ Ö [96, 97]. ³ ³ [97] Ò²μ μ± μ, ÎÉμ ² ± CsI Å Ìμ μï ± É μ²ó Ð É μ ² ±, É ± ± ± μ μ± ² Ó Ì ³ Î ± É μ μ μé μï Õ ± CsÄSb-ËμÉμ± Éμ Ê. μ É ËμÉμÔ² ±É μ μ Î ² Î Ò Ô² ±É Î ± μ ² ± Ò² É ³ É Î ± ÊÎ Î ² ²Ö CsI- [23], μéμ³ ²Ö CsÄSb- KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ [25Ä27, 98]. ʲÓÉ É Ò²μ Ò ² μ ±μ²ó±μ É μ μ ² μ±, ³ ÕÐ Ì μ²óïêõ ² Ê μ ËμÉμÔ² ±É μ μ. Š ³ μé μ ÖÉ Ö, μ, CsBr, CsI NaI, É ± ±μéμ Ò μ Î - ± ² ±. ˆ É Ò³ μ É μ³ μ Î ± Ì ² μ± μ± ² Ó μ ³μ - μ ÉÓ Ì Ê ² Ö ËμÉμ± Éμ ʲÓÉ É [29] ( ³.. 3.3). μ É μ μ ³μ μ ÉÓ Ð ÉÒ Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ μé ± - ²μ μ Ò² Ò μ ³μ É μ ³ μ ² ± NaI [24]. ²Ó Ï ³ Ò²μ μ Ê μ, ÎÉμ ÔËË ±É ÊÕ Ð ÉÊ Ò μ± ± - Éμ Ò ÒÌμ ( μ É Ï 5 %) ²Ö CsÄSb- KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ μ - Î ÕÉ É ± μ ² ± CsBr [26] CsI [25, 27].

24 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 835 μ ² ± μ ÖÉ Ö ËμÉμ± Éμ μ ² μ μéμ ² Ö ³ Éμ μ³ ±Êʳ μ μ Ö Ê É μ ± Ì, ²μ Î ÒÌ É ² μ. 15. μ²ð ² ± μ ²Ö É Ö Ê²ÓÉ É ³ Ö Î ÉμÉÒ ±μ² ± Í μ μ ÉÎ ±. ²μ Ö μ²êî Ö Éμ ² μ ² ±, Î É μ É, ±μ μ ÉÓ μ Ö, É ³ ÉÊ μ ²μ ±, É ³ Î ± Ö μ μé±., μ μ μ μ Ò [23] ²Ö CsI-ËμÉμ± Éμ μ [25, 26] ²Ö Ê Ó³Ö μ- Ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ. ± Î É ³ ³μÉ ³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ ² ±μ LiF.. 17 μ± Ò ³ ± μëμéμ Ë μ Ì μ É CsI-ËμÉμ± Éμ μ μ ² Ö μ ² ± [23]. Ìμ μ³ μ ÉμÖ μ Ì μ ÉÓ CsI - É ²Ö É μ μ Πɱμ Ò ÊÕ μ² ± É ²² Î ±ÊÕ É Ê±ÉÊ Ê. μ ² Ö μ ² ± LiF Éμ²Ð μ 20 A ÔÉ É Ê±ÉÊ É μ É Ö μ² μ- ÉÓÕ ²Õ ³μ. Éμ μ μ É μ Éμ³, ÎÉμ É ± Ö Ê²ÓÉ Éμ ± Ö ² ± Ö ²Ö É Ö Ò μ, ÎÉμ μî Ó μ ²Ö μ μ μ É Ð Ð ÉÓ ËμÉμ- ± Éμ ²Ö ² μ Ö É μ É ÒÌ Ì ±É É ± Œ ± μëμéμ Ë μ Ì μ É CsI-ËμÉμ± Éμ μ ( ² ) μ ² ( ) μ μ± ÒÉ Ö μ ² ±μ LiF Éμ²Ð μ 20 A, μ²êî Ò μ³μðóõ Éμ³ μ- ²μ μ μ ³ ± μ ±μ [23]. 18 μ± ³³ Ô É Î ± Ì μ Í CsI/LiF/ ±Êʳ [23]. μí ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ É ±μ É ³ μ Éμ É μ ²μÐ Ö ËμÉμ ËμÉμ± Éμ, Ìμ ËμÉμÔ² ±É μ ² É μ μ Ò μ Ê μ μ ³μ É, É μ É ËμÉμÔ² ±É μ Î Ëμ- Éμ± Éμ Ô² ±É Î ±ÊÕ ² ±Ê Ô³ ±Êʳ Î μé Í ²Ó Ò Ó Í ³. μ Ð ³ ²ÊÎ Ô² ±É Î ±μ ² ± ËμÉμ± Éμ É ± μ ² ² Õ ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ ʲÓÉ É ± Ê Ê Ì Ê Ê Ì Éμ²± μ ËμÉμÔ² ±É μ ±Ê É Î ± ³ μ É Î ± ³ Ëμ μ ³ ² ± ( ³., ³, [94]), É ± Ö Ö

25 836 Š μð Ö ³³ Ô É Î ± Ì μ CsI-ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ ² - ±μ LiF, Éμ³ Î ² μ ² ±μ É ±É ³ μ Ò [23]. Ì ³ É Î ± μ É ± μí ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ Ë ±É Ì. Š μ³ Éμ μ, μ ³μ μ Ê ² Î ² ʳ ÓÏ Ò μéò μé - Í ²Ó μ μ Ó μ Ì μ É, ÎÉμ É ± μ μ² É ²Ó μ³ê μ ² ² Õ ² Ê ² Õ Ô³. ² Î μ ² ² Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ ²Ö KÄCsÄSb-ËμÉμ± - Éμ ʲÓÉ É μ μ± ÒÉ Ö μ ² ±μ CsBr, μ É ³ μ μ Éμα Ö Ð É ÒÌ μ É, ³μ μ Ê ÉÓ μ. 16 [26]: ± Éμ Ò ÒÌμ - É 5Ä10 ²Ö ² ± Éμ²Ð μ 280 A ³ ± ³Ê³ ÎÊ É É ²Ó μ É μ É ²Ö É 5 %. ± Ö ² Î ± Éμ μ μ ÒÌμ ³ É Ê ±É Î ±μ Î μ É ËμÉμÔ² ±É μ μ Î Ô² ±É Î ± μ ² ±. ²Ö ÊÎ Ö É μ É ÒÌ Ì ±É É ± μ ² ± μ μ É Ö Ëμ- Éμ± Éμ ±μ²ó±μ ÔÉ μ, μ ² ± μ μ ÔÉ ³ Ö É Ö ± Éμ Ò ÒÌμ. ³μ ÉÓ ± Éμ μ μ ÒÌμ μé Éμ²Ð Ò μ ² μ±, μ²êî Ö É ± ³ μ μ³, μ± ²Ö μ Î ÒÌ CsI- Ê Ó³Ö μ- Ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ μμé É É μ. ²Ö CsI-ËμÉμ± Éμ Ò² ÊÎ Ò ² ÊÕÐ É Ò Ô² ±É Î ± Ì μ ² μ±: μ± Ò SiO 2 Al 2 O 3 [23]; ËÉμ Ò CsF, NaF, LiF MgF 2 [23]; μ NaI [23]; μ³ CsBr [98]; μ - Î ± ² ± ± É ±μ É (HTC, n-c 36 H 74 ) [23] É É ± ²ÓÍ Ö (CaSt) [99]. ²Ö Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ Ò² ÊÎ Ò ² ÊÕ-

26 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 837 Ð É Ò Ô² ±É Î ± Ì μ ² μ±: ²Ö CsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ Å CsI, NaI, CsF, SiO, HTC CaSt [25]; ²Ö KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ Å CsBr [26, 98] CsI [27, 98] Š Éμ Ò ÒÌμ μ Î ÒÌ CsI-ËμÉμ± Éμ μ ±Êʳ ³μ É μé Éμ²Ð Ò μ ² μ±, ÒÌ Ì, ² μ² Ò 170 ³. μ± Ò Ò ²Ö ² μ± NaI, HTC, CsF, MgF 2,NaF,LiF,SiO 2 Al 2O 3 [23]. 20. Š Éμ Ò ÒÌμ μ Î ÒÌ Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ ±Êʳ ³μ É μé Éμ²Ð Ò μ ² μ±, ÒÌ Ì, ² μ² Ò 312,5 ³. μ± Ò Ò ²Ö ² μ± CsI, NaI, CsF, SiO, HTC É É ± ²ÓÍ Ö (CaSt) CsÄSb-ËμÉμ± Éμ Ì [25] ²Ö ² μ± CsBr [26] CsI [27] KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ Ì. Ò Í É μ ÒÌ μé ÊÉμÎ Ò μé Ò

27 838 Š.. Œμ μ ÉÓ, ÎÉμ ±μéμ ÒÌ ²ÊÎ ÖÌ ËμÉμ± Éμ ² ± Éμ²Ð μ μ ±μ²ó±μ Éμ³ ÒÌ ²μ (5Ä10 A) É ± ±μ³ê Õ ÔËË ±É μ É. ²Ö Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ ÔÉμÉ ÔËË ±É ²Õ - É Ö μîé ²Ö Ì É μ ² μ±, Éμ ³Ö ± ± ²Ö CsI-ËμÉμ± Éμ Å Éμ²Ó±μ ²Ö Al 2 O 3. ËË ±É, μî μ, μ Ê ²μ ² μ ÒÏ ³ μé Í ²Ó- μ μ Ó Í Ì ËμÉμ± Éμ / ² ± ² ± / ±Êʳ. Ê μ Éμ μ Ò, ²Ö Éμ²Ð Ò ² μ± μ² 5Ä10 A ± Éμ Ò ÒÌμ É μ Ô± μ Í ²Ó μ³ê ±μ Ê μ Ì É Ì ² μ±, É.. μ ²Ö É Ö É μ É Ò³ Ì ±É É ± ³ μ É μ ² ±. Éμ μ μ²ö É É ² Ê μ ² ² Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ L μ ² ± : ( Y exp x ), L Y Å ± Éμ Ò ÒÌμ ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ ² ±μ Éμ²Ð μ x. ² μ ² ² Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ Ö ² μ μ ËμÉμÔ² ±- É μ μ L PE ² μ μ ²μÐ Ö ËμÉμ μ L PH ² ± ² ÊÕÐ ³ μμé- μï ³: 1 L = L PE L PH ² ² ± μ Î ²Ö ËμÉμ μ, ÎÉμ ³ É ³ Éμ ±É Î ± ²Ö Ì ² μ ÒÌ ³ É ²μ, Éμ L = L PE. ˆ³ μ μôéμ³ê ² Ò μ ² ² Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ ² Î ÒÌ μ ² ± Ì, É ² Ò ³μ É μé Ô ËμÉμ, ÉÓ Ë ±É Î ± ² Ò μ μ ËμÉμ- Ô² ±É μ μ. Ò μ²êî Ò ²Ö CsI- Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ μμé É É μ. μ μ Ì ²ÊÎ ÖÌ μ ³ ± ³ ²Ó μ Ô - ËμÉμÔ² ±É μ μ, ÊÎ Éμ³ Ï Ò Ð μ μ Ò μ É ± Ô² ±- É μ Ê, ² É ²Ó μ μ ±μ, μ μ É ²Ö É 0,5Ä2 Ô μé μ É ²Ó μ Ê μ Ö ±Êʳ. Éμ É μ ³μ μ ÉÓ ÊÎ ÉÓ ² Ö μ ²μ ± É μ É Ò Ì ±É É ± μ ² ± ³ÒÌ Ô É Î ± Ì μ Ì. ² ÊÖ É μ É Ò Ì ±É É ± μ ² μ± CsI-ËμÉμ± Éμ- Ì ( ), ³μ μ ÉÓ, ÎÉμ Í ² Ì μ ËμÉμÔ² ±- É μ μ ² Î ÒÌ É Ì ² μ± ³μ É μ É ÉÓ μîé ÊÌ μ Ö ±μ. ÔÉμ³ ³μ μ Ò ² ÉÓ É Ê Ò ² μ±: μ²óïμ (100Ä200 A), (20Ä70 A) ³ ²μ ( μ 10 A) ² μ μ ËμÉμÔ² ±É μ μ. Š μ Ê μé μ ÖÉ Ö CsBr CaSt; ±μ Éμ μ Å NaI, HTC CsF; ± É ÉÓ Å μ± Ò ËÉμ Ò (± μ³ CsF). ² ÊÖ Ì ±É É ± μ ² μ± Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± - Éμ Ì ( ), ³μ μ ÉÓ, ÎÉμ Ò μ± É μ É Ò ± Î É CsBr NaI μ É ÕÉ Ö. Š μ³ Éμ μ, ± Ê μ ² μ± μ²óï ³ μ- μ³ ËμÉμÔ² ±É μ μ μ ²Ö É Ö Ð CsI. ˆ É μ, ÎÉμ μ μ Ö ±Ê ² Î Ò ² Ò μ μ ËμÉμÔ² ±É μ μ ÖÉ μé É ËμÉμ± Éμ,

28 ƒ Š Œˆ Š Œˆ ² μ ² ² Ö ± Éμ- μ μ ÒÌμ ² Î ÒÌ μ ² - ± Ì, ÒÌ μ Î Ò CsI- ËμÉμ± Éμ, ³μ É μé Ô ( ÖÖ Ï± ² ) ² Ò μ² Ò ( Ì- ÖÖ Ï± ² ) ËμÉμ [23]. Ò ²Ö ² - μ± CaSt CsBr ÖÉÒ μé [25, 99] [98] μμé É É μ. Ò Í É μ- ÒÌ μé ÊÉμÎ Ò μé Ò. 22. ² μ ² ² Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ μ ² ± Ì CsBr, CsI NaI, ÒÌ μ Î Ò CsÄSb- KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ Ò, ³μ É μé Ô ( ÖÖ Ï± ² ) ² Ò μ² Ò ( Ì ÖÖ Ï± ² ) ËμÉμ [25, 26]. Ò Í É μ ÒÌ μé ÊÉμÎ Ò - μé Ò É.. É μ É Ò μ É μ³ ² μ ²ÖÕÉ Ö Éμ²Ó±μ ³ - É ²μ³ ² ±. ˆ ±²ÕÎ μ É ²Ö É ² ± CaSt, É μ É Ò Ì ±- É É ± ±μéμ μ ³ É μ ÊÌÊ Ï ÕÉ Ö CsÄSb-ËμÉμ± Éμ Ì μ Õ CsI-ËμÉμ± Éμ ³. ² Ê É ³ É ÉÓ, ÎÉμ ² Ò μ μ ËμÉμÔ² ±É μ μ μ ² ± Ì, - ³ Ò ²ÓÉ É Ò³ ³ Éμ μ³, μ²ó μ ³ μ²ê μ Î ÒÌ - ËμÉμ± Éμ μ [100], É ± Î ÉÒ, Ò μ² Ò μ²ó μ ³ ³ - ± μ ±μ Î ±μ ³μ ² [98, 100], Ê μ ² É μ É ²Ó μ μ ² ÊÕÉ Ö Ò³ ( ÉμÎ μ ÉÓÕ μ Ë ±Éμ 2). ² Ê É É ± Ê μ³ö ÊÉÓ μé Ê μ ³μ É É μ É ÒÌ Ì ±É - É ± Ð É ÒÌ μ É μ ² μ± μé μμé É É Ö ³ Ê ±μ É É ³ ± É ²² Î ± Ì Ï Éμ± ËμÉμ± Éμ ² ± [26] ² Ö μ ² μ± Ô³ μ Ò μ É ËμÉμ± Éμ μ. Ê- Ð É ÊÕÉ Ð É, Éμ³ ÒÌ ²μ ±μéμ ÒÌ -ËμÉμ± Éμ Ò ³μ É É ± Ê ² Õ ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³. ÔÉμ³ ²ÊÎ ÎÓ É Ê μ Ð É ÒÌ μ É Ì μ ² μ±, ±μ, μ ±É Í Ëμ- Éμ± Éμ. Š É ± ³ Ð É ³, μî μ, μé μ ÖÉ Ö Ð ²μÎ Ò ³ É ²²Ò [68]. ± ²μ Ó, ÎÉμ μ ² ÒÌ μ ÉμÖÉ ²Ó É Ì ± É ± ³ Ð É ³ ³μ μ μé É É ± CsF [22, 23] Ò μ Ò [23, 102]. μ μ Î ± ÊÉÓ, ÎÉμ

29 840 Š.. μé² Î μé Ð ²μÎ ÒÌ ³ É ²²μ ÔËË ±É Ê ² Î Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ ²Ö ÔÉ Ì Ð É Ò² É ², ±μ ËμÉμ± Éμ Ìμ ² Ö Éμ²Ó±μ ±Êʳ, μ μ ÊÌ [22, 23, 102]. Š ± μ. 23, CuI-ËμÉμ± Éμ ² ± CsF Éμ²Ð μ μ 10 A É ± ÊÐ É μ³ê Ê ² Î Õ ± Éμ μ μ ÒÌμ, μ μ μ ² μ μ² μ μ μ ² É, ³ Ð Õ ± μ ÍÒ μ 240 ³ [22, 23]. ʲÓÉ É ² Ì μ² μ² 210 ³ CuI-ËμÉμ± Éμ É μ É Ö ³ μ μ ÔËË ±É, Î ³ CsI. μ² Éμ μ, ² μ² Ò 220 ³ μ ÔËË ±É - μ ÉÓ μ É É μîé μ Ö μ±, ÎÉμ ³μ É É ³ ²Ö Î ÉÒ - Ö BaF 2 - Í É ²²ÖÉμ, ³ ± ³Ê³ ²ÊÎ Ö Ò É μ ±μ³ μ ÉÒ ±μéμ μ μ Ìμ É Ö ± ± ÔÉÊ μ ² ÉÓ [92]. ˆ É μ, ÎÉμ ÔËË ±É Ê ² Î Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ Î É Ö CsF ²Õ É Ö ²Ö Al-ËμÉμ± Éμ (. 23) [22] ±É Î ± ²Õ É Ö ²Ö CsI-ËμÉμ± Éμ [23]. ËË ±É É Ö CsF, μ ³μ μ, μ ÑÖ Ö É Ö μ ³ μéò ÒÌμ ËμÉμ± Éμ Î É Î É Î μ μí Í CsF μ μ Ì μ É [101] ² Î ± Éμ μ μ Ò- Ìμ μ Î ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ - ±Êʳ μ³μðóõ μ ² ± CsF. μ± Ò ±É Ò ± Éμ μ μ ÒÌμ CuI- ( μ ² É ³ Î ±μ μ μé± ) Al-ËμÉμ± Éμ μ μ μ ² - Ö ² ± CsF Éμ²Ð μ 10 A, É ±, ²Ö Ö, ±É CsI- ËμÉμ± Éμ [22] ˆ É μ, ÎÉμ ÔËË ±É Ê ² Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ ³μ É - ²Õ ÉÓ Ö μ Í ³μ² ±Ê² É ±μ μ μ É μ μ Ð É, ± ± μ, ³ μ μ Í μ Ì μ É Ð ²μÎ μ-ëéμ ÒÌ ² μ±. ÉμÉ ÔËË ±É ²Õ ² Ö μ ² Ô± μ Í CsI-ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ - μ ² ± ³ LiF, NaF CsF, Ì μ Ò [23, 102]: μ ² μ ² μ μ Ò Ô± μ Í ± Éμ Ò ÒÌμ Ê ² Î ² Ö ±μ²ó±μ (. 24). ² ËμÉμÔ² ±É μ μ Ô³ μ ÑÖ Ö É Ö μ ³ μéò ÒÌμ ² ± ³ μ 0,4 Ô ( ³.. 18) Î É μ²ö Í μ² ³μ² ±Ê² μ Ò μ Í [23]. ÉμÉ ÔËË ±É μ± ³ É ³ Ö ±É ±, É ± ± ± ÔËË ±- É μ ÉÓ CsI-ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ Ð ²μÎ μ-ëéμ μ μ ² ±μ, μ ² ±É Í ³ μ Ò, ±É Î ± ÒÏ É ÔËË ±É μ É - μ± ÒÉμ μ CsI. ³ ³ μ μé± Ò É μ Ò μ ³μ μ É μ μ ±Ê ÔË-

30 ƒ Š Œˆ Š Œˆ ² Î ± Éμ μ μ ÒÌμ μ Î ÒÌ CsI-ËμÉμ± Éμ μ, μ± ÒÉÒÌ Ð ²μÎ μ-ëéμ Ò³ μ ² ± ³, μ³μðóõ μ Í ³μ² ±Ê² μ Ò. μ± ± Éμ Ò ÒÌμ ±Êʳ ËμÉμ± Éμ μ CsI/LiF (Éμ²Ð LiF > 15 A), CsI/NaF (Éμ²Ð NaF 15 A) CsI/CsF (Éμ²Ð CsF 44 A) ² μ² Ò 170 ³ ³μ É μé μ Ò Ô± μ Í Ì μ Ò [23] Ë ±É ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ, É ²Ó ÒÌ μ ÊÌ, ³ μ μ μ ±Ê Ð É μ²óï ³ ³μ² ±Ê²Ö Ò³ μ²ó Ò³ ³μ³ Éμ³, μ μ ÒÌ μ²ö μ ÉÓ Ö μ Í ËμÉμ± Éμ. Ð μ É Ò ÔËË ±É Ò² μ Ê μ± ÒÉ ËμÉμ± Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É μ Î ±μ ² ±μ ± É ±μ É [29]. ƒ ± É - ±μ É (HTC, n-c 36 H 74 ) μé μ É Ö ± ±² Ê Ë μ. μ μ μ μ ÉÓÕ Ö ²Ö É Ö μ É ÉμÎ μ ± Ö É ³ ÉÊ μ μ ± ±Êʳ. ³, - Ö ËμÉμ± Éμ ² ± HTC Éμ²Ð μ 1 ³±³ ³μ É ÒÉÓ Ê ² μ ÊÉ ³ Ö É ³ ÉÊ 130Ä150 μ 15 ³ [29]. Éμ ³Ö ² É ³ ÉÊ μ É ²Ó μ É CsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ É ²Ö É 130Ä150 [29], Ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ Ð ÒÏ [68]. Ê ³ ³ Î - É ²Ó Ò³ μ É μ³ HTC Ö ²Ö É Ö μ Ì ³ Î ± Ö É μ ÉÓ μ μé μï Õ ±. 25. μ²õí Ö ±É ± Éμ μ μ ÒÌμ μ Î μ μ CsÄSb-ËμÉμ± Éμ ±Êʳ ʲÓÉ É ÊÌ Í ±²μ Ö Ê ² Ö ÊÉ ³ Ö ² μ± ± É ±μ É (HTC, n-c 36H 74) Éμ²Ð μ A [29]

31 842 Š.. Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ Ò³ ËμÉμ± Éμ ³: Ì Ô³ μ Ò Ì ±É É ± ³ Ö- ÕÉ Ö μ ² ±μ É ±É HTC. μ É ²²Õ É ÊÕÉ Ö. 25: μ ² ÊÌ Í ±²μ Ö Ê ² Ö ² μ± HTC Éμ²Ð μ μ 500 A ± Éμ Ò ÒÌμ CsÄSb-ËμÉμ± Éμ μîé ³ ² Ö [29]. É ³ ²Ó Ò³ Éμα Ö Ð ÉÒ μé ± ²μ μ μ± ² Ó Éμ²Ð Ò ² μ± HTC μ 1 ³±³: μ² Éμ² ÉÒ ² ± μé ² ² Ó μé ËμÉμ± Éμ - μ ± μ Ö ÊÉ Ì Ö [29]. ±μ Éμ²Ð Ò ² ± ³μ É ÒÉÓ μ² μ É ÉμÎ μ, ÎÉμ Ò μ² μ ÉÓÕ Ð É ÉÓ ËμÉμ± Éμ μé ± ²μ μ ( μ ³μ μ, μé μ μ Ò ²Ê μëμ μ É Ë μ ). ² ± HTC ³μ μ μ²ó μ ÉÓ ± Î É Ê ²Ö ³μ μ (É.. ³ μ μ) Ð É μ μ μ± ÒÉ Ö ËμÉμ± Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É ±É. Î μ, ÎÉμ ³μ μ μ ÉÓ É ³ ÉÊ Ê μ μ ± Ê ²Ö ³μ Ð É μ ² ±, ² μ É ²Ó μ, ³Ö Î ÉÓ É ÔÉμ μí Ê Ò ËμÉμ± Éμ, ² - μ²ó μ ÉÓ μ² ² ± Ë Ò. ²Ö ³Ò μ Î ± μ± ÒÉ Ö ³μ ² Ò μ μ² ÉÓ μ ÉÓ Ëμ- Éμ± Éμ Ò ²Ö ³μ μ ² É ±É ± É±μ ³ Ò³ ±μ É ±Éμ³ μ - ÊÌμ³ μé ÉÓ ²μÌμ³ ±Êʳ, ÎÉμ ³μ ²μ Ò Î É ²Ó μ Ê μ É ÉÓ μí Ê Ê μ ± ± ± ±Êʳ ÒÌ, É ± μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ. ²Ö ³Ò μ± ÒÉ Ö CsI-ËμÉμ± Éμ Ì ³μ ² Ò ÊÐ É μ μ ² ÉÓ μ± Ì Ì - Ö, Éμ³ Î ² Ö³μ μ ÊÌ Ð É Ò μ É μ ² μ± ËμÉμ± Éμ Ì ²Ö ³μ μ ² - É ±É. Ò μ± Ö ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓ ËμÉμ± Éμ μ ²Ö ³μ μ ² É ±É μμ Ð Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ Î É μ É ± ³ Ö³ ± ²μ μ μ μ Ò Ó μ É Ê Ö É Ì μ²ó μ ƒ. É - Ó ÎÊ É É ²Ó μ É CsÄSb- KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ μ ²²Õ É μ. 26: ËμÉμ± Éμ Ò μ² μ ÉÓÕ É ÖÕÉ ÔËË ±É μ ÉÓ Ê ² ± ²μ μ 10 5 μ [27]. μôéμ³ê ÊÎ Ð É ÒÌ μ É μ ² μ± ËμÉμ± Éμ Ì ²Ö ³μ μ ² É ±É ³ É μ É μ Î. ± ²μ Ó, ÎÉμ Éμ²Ó±μ É É μ ² μ± μ Î ÕÉ ÔËË ±É - ÊÕ Ð ÉÊ Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ μé ± ²μ μ ; ÔÉμ CsBr [26], CsI [25, 27] NaI [24, 25]. É ² ±, ± ± Ò²μ μ± μ. 3.3, ³ ÕÉ ²ÊÎÏ Ì ±É É ± ²Ö É μ É ËμÉμÔ² ±É μ μ. Ð É- Ö μ μ μ ÉÓ μ É ²Ó ÒÌ ² μ ÒÌ μ ² μ± Å μ± μ, ËÉμ μ μ Î ± Ì μ ² μ± Å μ± ² Ó Ê μ ² É μ É ²Ó μ [25]. μí Ê ÊÎ Ö Ð É μ μ μ μ É μ ² μ± μ ÉμÖ² - ±μ²ó± Ì μ ² μ É ²Ó ÒÌ Í ±²μ ³. Š Ò Í ±² ±²ÕÎ ² Ö Ô± μ Í Õ ËμÉμ± Éμ Ð É μ ² ±μ ± ²μ μ É Î 5 ³ μ ² μ³ ² μ ² ÊÕÐ ³ μ ± Éμ μ μ ÒÌμ ±Êʳ. ³μ ÉÓ ± Éμ μ μ ÒÌμ μé ² Ö ± ²μ μ, μ²êî - Ö É ± ³ μ μ³, μ±. 26 [27]. μ ² Éμα Ê ± μμé É É ÊÕÉ Ô± μ Í ² Î ² Ö, μ Í ²Ó μ³ê - ² Õ ± ²μ μ μ ÊÌ (150 μ ).

32 ƒ Š Œˆ Š Œˆ Ð É Ò μ É μ ² μ± μ Î ÒÌ ËμÉμ± Éμ Ì ²Ö ³μ μ ² É μ μé μï Õ ± ± ²μ μ Ê. μ± Ô μ²õí Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ Ð - Ð ÒÌ CsÄSb- KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ, É ± Ð Ð ÒÌ ² ± ³ CsBr, CsI NaI ² μ² Ò 312 ³ ³μ É μé ² Ö ± ²μ μ [27]. Š Ö Éμα μμé É É Ê É Ô± μ Í ËμÉμ± Éμ ± ²μ μ É Î 5 ³ μ ² ÊÕÐ ³Ê ³ Õ ± Éμ μ μ ÒÌμ ±Êʳ ± ²μ Ó, ÎÉμ ²Ö ÔËË ±É μ Ð ÉÒ ËμÉμ± Éμ μ μ ² ± ³ É - ÊÕÉ Ö Éμ²Ð Ò μ² 150 A ²Ö NaI [25] μ² 250 A ²Ö CsI [25, 27] CsBr [26]. É ± Ì Éμ²Ð Ì ± Éμ Ò ÒÌμ Ð Ð ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ Ð μ É ÉμÎ μ Ò μ±, μ μ É ²Ö É μ±μ²μ 5Ä7 % ²Ö KÄCsÄSb 2Ä3 % ²Ö CsÄSb μ 300Ä350 ³. ˆ. 26 μ, ÎÉμ ²ÊÎÏ Ð É μ μ μ μ ÉÓÕ ²Ö μ μ Ì É μ Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ μ ² ÕÉ μ ² ± CsBr, ²Ö KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ Å Ð CsI. Ê É ²Ó μ ÔËË ±É μ Ð É KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ μé ± ²μ- μ μ³μðóõ μ ² μ± ³μ μ Ê ÉÓ μ μ , CsÄSb- ËμÉμ± Éμ μ Å μ± ³μ ÉÓ ± Éμ μ μ ÒÌμ KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ μ ² ±μ CsBr, μé ³ Ô± μ Í

33 844 Š.. ± ²μ μ ² 150 μ [26]: μ ² Ô± μ Í É Î 1,5 Î ± Éμ Ò ÒÌμ Ò² Ð ÒÏ 1 %. Ð μ² É ²Ó μ μ - ²Õ ²μ Ó ²Ö KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ μ ² ±μ CsI [27]: 1,5 Î Ìμ Ö ± ²μ μ ±É ± Éμ μ μ ÒÌμ ±É Î ± ³ ² Ö (. 28). Ö. 27Ä29, ³μ μ ±²ÕÎ ÉÓ, ÎÉμ - μ² ÔËË ±É Ò³ Ð Ð Ò³ μé μ É Ö ± ²μ μ Ö ²ÖÕÉ Ö KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ Ò, μ± ÒÉÒ μ ² ± ³ CsBr ² CsI Ð É Ò μ É μ- ² ± CsBr μ Î μ³ KÄCsÄ Sb-ËμÉμ± Éμ μ μé μï Õ ± ± ²μ- μ Ê. μ± Ô μ²õí Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ ² ±μ CsBr Éμ²Ð μ 280 A, - ² Î ÒÌ ² Ì μ² ³μ É μé ³ Ô± μ Í ± ²μ μ - ² 150 μ ( Ì ÖÖ Ï± ² ) [26]. Ò Í É μ μ μéò μ- É Ò. 28. Ð É Ò μ É μ- ² ± CsI μ Î μ³ KÄCsÄSb- ËμÉμ± Éμ μ μé μï Õ ± ± ²μ μ Ê. μ± Ô μ²õí Ö ±É μ ± Éμ μ μ ÒÌμ KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ ² ±μ CsI Éμ²Ð μ 250 A, μ ² Ô± μ Í ± ²μ μ ² 150 μ É Î 0, 5, ³ [27] Œ Ì ³ Ð ÉÒ ËμÉμ± Éμ μ μé ± ²μ μ μ ² ± ³ CsBr, CsI NaI μ± Ö. μ² μ ³μ μ, ÎÉμ μ É μ Ê ²μ ² μ μ± - ² ³ Ð ²μÎ μ- ²μ ÒÌ ² μ± μ μ ³ É ²Ó μ μ Ð É μ μ ²μÖ μ± μ É CsBrO 3, CsIO 3 NaIO 3 [26]. Ó Ìμ μïμ É μ, ÎÉμ É É Ò μ± Ò ²μ Éμ²Ð μ μ 20Ä40 A, μ ÊÕÐ Ö μ Ì μ É ²Õ³ Ö ± ³ Ö, μ μ Ò Ð É ÉÓ Ì μé ²Ó Ï μ μ± ² Ö. μ ± μ ± ²μ μ Î μ ² ±Ê ³ É ËËÊ Ò Ì ±É. Éμ μ É É Ö ² μ ³μ ÉÓÕ Ö ± Éμ μ μ ÒÌμ μé

34 ƒ Š Œˆ Š Œˆ Ð É Ò μ É μ ² ± NaI μ Î μ³ CsÄSb-ËμÉμ± Éμ μ μé μï Õ ± ± ²μ μ Ê ³ μ Ò. μ± Ô μ²õí Ö ±É μ ± Éμ μ μ ÒÌμ CsÄSb-ËμÉμ± Éμ, μ± ÒÉμ μ ² ±μ NaI Éμ²Ð μ 155 A: 1 Å Ìμ Ò ±É ; 2 Å μ ² Ô± μ Í ± ²μ μ ² 50 μ É Î 5 ³ ; 3 Å μ ² Ô± μ Í μ ÊÌ ² 61 μ Í ²Ó Ò³ ² ³ μ μ Ò 10 2 μ É Î 5 ³ ; 4 Å μ ² μ ±Êʳ 80 É Î 14 Î [24] μ Ò Ô± μ Í ( ³.. 27). ±μ μ ²μ Î μ ËËÊ Î ³ ³ Ò ( ³., ³, [103]). μ μ Ò É Ö μμé É É ÊÕÐ ³μ ²ÓÕ; Î É μ É, ³μ μ É É ±μ μ ÖÉ, ± ± μ Í ³μ ÉÓ (permeability) ² ± ²Ö Éμ μ ² μ μ É ³μ² ±Ê². μé² Î μé ÔËË ±É μ Ð ÉÒ μé ± ²μ μ Ð ²μÎ μ- ²μ Ò - μ ² ± ³μ ² μ Î ÉÓ μ É ÉμÎ μ ÔËË ±É ÊÕ Ð ÉÊ μé μ μ Ò. ³, KÄCsÄSb-ËμÉμ± Éμ Ò, μ± ÒÉÒ μ ² ± ³ CsBr ² CsI, μ² μ ÉÓÕ μ ² ² μ μ Ò μ [28]. ÉμÉ Ê²ÓÉ É, μî μ, μ ÑÖ Ö É Ö μë ²Ó Ò³ Ì ±É μ³ Ð ²μÎ μ- ²μ ÒÌ μ. μ² Ò μ±êõ Ê Éμ Î μ ÉÓ μ± ² CsÄSb-ËμÉμ± - Éμ, μ± ÒÉÒ μ ² ±μ NaI [24]: ÌμÉÖ ± Éμ Ò ÒÌμ ÊÐ É μ Ê ² μ ² Ô± μ Í μ ÊÌ ² ³ μ μ Ò 10 2 μ, μ μ² μ ÉÓÕ μ É μ ² Ö μ ² μ ËμÉμ± Éμ (. 29). ÊÐ É Ê É Ð μ μ ³ μ ² μ± CsBr CsI Å ²Ö μ ² - ² Ö μ μ μ É μ Ö ƒ ËμÉμ± Éμ ³ ²Ö ³μ μ ² É ±É. μ Ê É ³μÉ μ ±²ÕÎ ÔÉμ μ ² ² Ê É μé³ É ÉÓ, ÎÉμ ÔËË ±É Ö Ð É Ê Ó³Ö μ-ð ²μÎ ÒÌ ËμÉμ± Éμ μ μé ± ²μ μ, ³ ÓÏ É, μé - μ μ Ò, μ É ÊÉ Ö μ³μðóõ μ ² μ±, μ μ²ö É ÊÐ É μ Ê μ- É ÉÓ, ±μéμ ÒÌ ²ÊÎ ÖÌ Í ²Ó μ Ê μ Ï É μ ÉÓ ² Î- Ò μí Ê Ò, μ μ ³Ò ËμÉμ± Éμ ³ μ ± ËμÉμ É ±Éμ μ.

35 846 Š.. Î É μ É, ³ ʲÖÍ É ± ³ ËμÉμ± Éμ ³ ³μ ÊÉ μ μ ÉÓ Ö Î - ÉμÎ ÒÌ ÊÌ Ì μ± Ì, Ò Ê ± ³ÒÌ μ³òï² μ ÉÓÕ, μ μ μ Ò ³μ É ÒÉÓ ² ±μ μ μ μ Î ³ ƒ ƒ 4.1. ± ± ± ÒÌ ƒ ƒ. ³ÊÐ É Ì ± ± ÒÌ ƒ Í Ì μéò ƒ Ì μ μ Ê μ μ ²μ Ó. 1. μ³ ² μ μ μ ³ É ÕÉ Ö Ì ±É É ± ² Î ÒÌ É μ ƒ μ μ ƒ. μ μ μéò ³ Ö ƒ ² É ² Î Ò Ë Î ± ÔË- Ë ±ÉÒ [34]. μ μ μ²óïμ Ì Î ²μ ²Õ É Ö É ±Éμ Ì, μ - Ð Ì ± ± Ò ƒ ËμÉμ± Éμ μé ÕÐ Ì Î ÉÒÌ ² μ μ ÒÌ Ì [11, 104].. 3 ³ ƒ μ²ê μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³ Ì ³ É Î μ μ± Ò ±μéμ Ò ÔÉ Ì ÔËË ±Éμ [58]: Å μ É μ Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ËμÉμ± Éμ, ±μéμ μ μ É ± ʳ ÓÏ Õ ± Éμ μ μ ÒÌμ ËμÉμ± Éμ μ Õ ±ÊÊ- ³μ³ [11, 12, 46Ä48] ( ³.. 2.3); Å ËμÉμ Ö μ É Ö Ö Ó ËμÉμ± Éμ ² É Í É ²²ÖÍ ² - Ò μé É ÖÌ ƒ μ μ Í μ ²Ó ÒÌ Í É ²²ÖÍ Ëμ μ³ μ³ Êɱ, ±μéμ Ö μ É ± Éμ Î Ò³ ³ Ê²Ó ³ [11, 12]; Å μ Ö μ É Ö Ö Ó ƒ Ò ÊÐ ƒ ËμÉμ± Éμ, Ò Ò ÕÐ Ö μ -Ô² ±É μ ÊÕ Ô³ Õ, ±μéμ Ö μ É ± Éμ Î Ò³ ³- Ê²Ó ³ μ Î É, É ± ³ μ μ³, ³ ± ³ ²Ó μ Ê ² [11, 58, 104]; Å μ Ò μ É Ò Éμ± Ò ÊÐ ƒ ËμÉμ± Éμ, μ Ö- Ð ± Ö ± Ô² ±É Î ±μ μ Ì μ É μé É ƒ μ Ì μ É ËμÉμ± Éμ μ²óï Ì ²μÉ μ ÉÖÌ μ μ μ Éμ±, É ± ³ μ μ³, ± - É ²Ó μ É Ê ² Ö [11, 104, 105]; Å μ Î μ É É μ μ É Ö ² Ò μé É ƒ, μ ÖÐ ± μé ÊÉ É Õ μ É Î ± Ì Ö ³ Ê μé É Ö³ ± ÒÐ - Õ ² Ò É ²Ó μ ʳ ÒÌ Ê ² ÖÌ [11, 104], ÎÉμ μ μ²ö É ƒ μé ÉÓ Î ÉÒÌ ² μ μ ÒÌ Ì Ò μ± ³ Ê ² Ö³ ; Å Ï ² Ò μé É Ö ² ÊÉ μ μ²óï Ì Ê - ² ÖÌ [11, 104], μ ÖÐ ± ʳ ÓÏ Õ μ μ μ É μ Ö [64] ± μ Î Õ ³ ³ ²Ó μ ÉμÖ ³ Ê ƒ. Ò² ÊÎ Ò É ± Ê ÔËË ±ÉÒ, ³ ÕÐ μé μï ± μé ± - ± ÒÌ ƒ ƒ : ³ Ì ³Ò μ μö ± ± ÒÌ ƒ [106, 107]; ÔËË ±- É μ ÉÓ μ ËμÉμÔ² ±É μ μ ƒ, ƒ μ²ê μ Î Ò³ [108] - μ Î Ò³ [13] ËμÉμ± Éμ μ³; μ Ê ± Ô² ±É μ μ [63] μ μ [16, 63Ä 65, 109] ± ± Ò³ ƒ ; É ËμÉμ± Éμ μ ƒ μ μ ƒ ²Ö - [16, 69] ³μ μ ² É ±É [21, 28]; ³ μ Í μ ÒÌ

36 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 847 ±μôëë Í Éμ ²μÉ ÒÌ ² μ μ ÒÌ Ì μ³μðóõ ƒ [34]. Œμ μ ± ÉÓ, ÎÉμ μ μμ Õ Ë Î ± Ì Ö ², μ Ìμ ÖÐ Ì ƒ μ μ ƒ, ³ É ÒÌ μ ÒÌ É ±Éμ μ. Éμ μ μ²ö É ³ ²Ê ÉÓ ²Ö Ò³ μ μ ³ ²Ö ÊÎ Ö Ë ± μ ÒÌ É ±Éμ μ ƒ μ μ ƒ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³. Ï ³ ÔÉ μ³ ²Ö μé± ƒ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ Ò² ² μ Ö μ Ì ±É É ± Í ²ÓÕ μ É ³ Í ² Î ÒÌ ³ É μ, É ± Ì ± ± μ É, É ËμÉμ- ± Éμ ±μ Ë Ê Í Ö ± ± μ ƒ. ÔÉμ³ ÔÉ Ò² ÊÎ Ò Í - ²Ó Ò μ É ƒ, Ì ±É Ò ²Ö μ ÒÌ ËμÉμ É ±Éμ μ μμ Ð. É ² μ Ö μ μ ² Ó μé μ É ²Ó μ μ ÉÒÌ Ê ²Ó ÒÌ Ê É μ ± Ì, ³μ μ Ò²μ Ò É μ ³ ÖÉÓ ³ É Ò ³. ± Ö Ê É μ ± μ ÒÎ μ É ²Ö² μ μ μé± Î ³ÊÕ ± ³ Ê, ±²ÕÎ ÏÊÕ Ë² ÍÒ ± Í Ò³ μ± μ³ Ñ ³ ³, ÊÉ ±μéμ μ Ìμ ² Ö μ - É μ ƒ [11]. ƒ μ μ ƒ Ò² Ò ÊÎ ³ μ É ±μ Ê É - μ ± [11]; ³ μ²ó μ ² Ö μ²ê μ Î Ò CsI-ËμÉμ± Éμ 3Ä4 ± ± ƒ. μ Í ²Ó Ö Ì ³ μ±. 2. Ò² ² μ Ò É ± Ì ±É É ± ƒ, ± ± Ê ², μ μô² ±É μ Ò ±É Ò, μ É μ - Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ËμÉμ± Éμ, ËμÉμ Ò μ Ò μ É Ò Ö, Ö ± μ Ò³ μ É Ò³ Éμ±μ³, É ËμÉμ± Éμ [11, 12, 15, 16, 104]. ±μéμ Ò ÔÉ Ì Ì ±É É ± ³μÉ Ò. Š ± Ò ƒ μ ² ÕÉ Ò μ± ³ ±μôëë Í Éμ³ Ê ² Ö μé Î ÉÒÌ ² μ μ ÒÌ Ì. É μ μ μ ÉÓ É ²Ö É μ μ Ò É - ²Ö μé± μé Ö ÒÌ ƒ Ì ³ Î ± ±É Ò³ ËμÉμ± Éμ ³ ²Ö ³μ μ ² É [15, 20], É ± ± ± ÔÉμ³ ²ÊÎ ² μ Ê É Ö ±É ÒÌ ± ²μ, μ μ ÒÌ μ ÉÓ ËμÉμ± Éμ. μé Î ÉÒÌ ² - μ μ ÒÌ Ì μ Ìμ ³ É ± ² Î μ μ μ ± μ ÒÌ ² ÒÌ É ±Éμ Ì [38, 39, 59Ä62, 110Ä112], ±μéμ ÒÌ μ²ó μ ³μ² ±Ê²Ö ÒÌ ÖÐ Ì μ μ± μ ³μ μ - ±μ É ³ ÉÊ Ò.. 30 μ± Ò Ê ² É ²Ó Ò Ì ±É É ± ƒ μ μ É Ì- ± ± μ μ ƒ μ²ê μ Î μ μ CsI-ËμÉμ± Éμ Î Éμ³ Ar μ ³ ÖÌ Ê ³ ² μ μ Ò³ ³, É ± ±μéμ Ò³ ³μ² ±Ê²Ö Ò³ - ³ [11]. Ó ² Ò É ² Ò É³μ Ë μ³ ², ² ʱ μ Ê μ. μ, ÎÉμ ± ± Ò ƒ ³μ ÊÉ ³ ÉÓ Î Éμ³ Ar μ μ²ó μ Ò μ± ±μôëë Í ÉÒ Ê ² Ö, μ Ö ± Öɱμ ÉÒ ÖÎ, μ ³ ÖÌ Xe, Ne N 2 Å μ Ö ± Éμ μ² μ Ö ± μ Ìμ É ³ ± ³ ²Ó Ò Ê ² Ö, μ É ³Ò Î Éμ³ Ar Ê ³ μ Ò³ É ±- Éμ ³, Î É μ É μ μ Í μ ²Ó Ò³ Î ÉÎ ± ³ [113]. Œμ μ É ± ÉÓ, ÎÉμ ³ ÖÌ Ar ÖÐ ³ μ ± ³ ² ±μ μ É ÕÉ Ö Ê ² Ö μ Ö ± ² Ê É ³ É ÉÓ, ÎÉμ ÒÌ. 30 ÊÎÉ Éμ²Ó±μ Ò É Ö, Î- Ö ±μ³ μ É μ μ μ ², μ Ê ²μ ² Ö ² Ò³ Ê ² ³. ²

37 848 Š ² ƒ μ μ É Ì± ± μ μ ƒ c μ²ê μ Î Ò³ CsI- ËμÉμ± Éμ μ³ ³μ É μé Ö Ö μ μ³ ƒ ² Î ÒÌ μ ÒÌ ³ ÖÌ μ μ Ar ɳμ Ë μ³ ² [11]. Œ ± ³ ²Ó Ò Ê ² Ö μ Î Ò μ μö³ ÊÎ ÉÒ ÉÓ Ð ³ ² ÊÕ, Éμ Î ÊÕ ±μ³ μ ÉÊ ², μ Ê ²μ ² ÊÕ ËμÉμ Ò³ μ É Ò³ Ö Ö³ Î É μ μ Í μ ²Ó ÒÌ Í É ²²ÖÍ Ëμ μ³ μ³ Êɱ ²ÊÎ Ö ² Ò μé É ÖÌ ƒ, Éμ Ê ² Ar μ ³ ÖÌ c Xe Ne μ É É Ð ±μ²ó±μ, μ É Ö 10 6 [11]. ± ²μ Ó, ÎÉμ ƒ ³μ ÊÉ μé ÉÓ Ò μ± ³ ±μôëë Í Éμ³ Ê ² Ö Éμ²Ó±μ Ar, μ μ É ²Ó ÒÌ ² μ μ ÒÌ Ì [34], Éμ³ Î ² Ò μ± Ì ² ÖÌ [58, 114Ä116]. μ μ Ò μ± ±μôëë Í ÉÒ Ê ² - Ö Ò² μ²êî Ò μ ± Ì ³ ÖÌ He + Kr [116], He + N 2 [117], He + H 2 [112] Ne + H 2 [60]: ±μôëë Í É Ê ² Ö É Ì± ± μ μ ƒ ±μéμ ÒÌ Ì ³μ ÒÏ ÉÓ Ò μ± ±μôëë Í ÉÒ Ê ² Ö, μ É ³Ò ƒ μ μ ± - ± ÒÌ ƒ, μ μ²öõé ÔËË ±É μ μé ÉÓ ³ Î É μ μî ÒÌ ËμÉμ μ.. 31 É ² Ò ³ ² ÉÊ Ò ±É Ò, μ²êî Ò É - ±μ³ ³ μ³μðóõ Ö μ μ μ Ê ² É ²Ö, μ ÒÌ Ê ² ÖÌ (2 4) 10 5 [11]. μ ³ ±É μ μô² ±É μ μ μ ² μ μ²ö É Ê ÉÓ μ ³ Ì - ³ É Ö ² Ò. ± μ Í ²Ó Ö Ëμ ³, ²Õ ³ Ö Ar, μ- ² É Î ²Ö μ ÒÌ É ±Éμ μ ʳ ÒÌ Ê ² ÖÌ; μ μ μ É μ Éμ³, ÎÉμ ±ÉÒ μ Í ² ³Ò [118]. ɱ²μ μé Ô± - μ Í ²Ó μ Ëμ ³Ò ±É Î É Ê ² Î Ö ±² μ²óï Ì ³ ² ÉÊ μ μ É μ ÊÐ É μ μ² Éμ Î ÒÌ μí μ ² : É ± Ö Ëμ ³ -

38 ƒ Š Œˆ Š Œˆ ³ ² ÉÊ Ò ±É Ò μ ÒÌ ²μ ƒ μ μ É Ì± ± μ μ ƒ μ²ê μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ ³ Î É μ μî ÒÌ ËμÉμÔ² ±É μ μ Ar( ), Ar +1%Xe ( ) Ar+1,3% CH 4 ( ) Ê ² (2 4) 10 5 [11] ²Õ É Ö, ³, Ar + Xe. ɱ²μ μé Ô± μ Í ²Ó μ Ëμ ³Ò Ê ÊÕ Éμ μ Ê, ²Õ ³μ Ar + CH 4, μ Ò É Ö ² ³ μ μ μ É μ ÒÐ ² Ò, ±μ ±ÉÒ μ Í É μ ÖÉ Ö ±μ ² - μ Ò³ [118]. μ ² ÔËË ±É μ ± É, μ- ³μ³Ê, ʲÓÉ É Ê ² Î Ö ²μÉ μ É ² Ò Î É μ Î Ö μ É É μ μ - É Ö μé É ƒ [11], É.. ±μ Ë ³ É ² Ò [88]. ˆ - Éμ μ, ÎÉμ μ μëμéμô² ±É μ Ò ±É ƒ ³ É μ μ μ³ Ô± μ Í ²Ó ÊÕ Ëμ ³Ê, ³ ² ÉÊ μ Ï ƒ ÌÊ, Î ³, ²Ö ³ ²μ É É É ± ËμÉμÔ² ±É μ μ. ³ ³ Î ² ËμÉμÔ² ±- É μ μ μ Ö ± 10 ³ ² ÉÊ μ Ï μ μ²ó μ Ò μ±μ, μ μ μ É ²Ö É μ±μ²μ 30 %, ÎÉμ Ê ² ±μ ± É É É Î ±μ³ê ²Ê (. 32). μ² Ò μ± ±μôëë Í ÉÒ Ê ² Ö ƒ μ μ ƒ Ò² μ²êî Ò CF 4 Å μîé 10 7 [12]. Éμ μ. 33, ±μéμ μ³ μ± -

39 850 Š ³ ² ÉÊ Ò ±É μ ÒÌ ²μ ƒ μ μ É Ì± ± μ μ ƒ μ²ê μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ ²Ö 11 ËμÉμÔ² ±É μ μ, Ar +1,3% CH 4 Ê ² [11]. 33. ² ƒ μ μ É Ì± ± μ μ ƒ c μ²ê μ Î Ò³ CsI- ËμÉμ± Éμ μ³ ³μ É μé Ö Ö μ μ³ ƒ CF 4,Ar+5% CH 4 Ar +2%N 2 ɳμ Ë μ³ ² [12]. Œ ± ³ ²Ó Ò Ê ² Ö μ Î Ò μ μö³ Ê ² É ²Ó Ö Ì ±É É ± CF 4 Ê ³ ³. ± Ò μ± Ê ² Ö μ μ² ² ÔËË ±É μ μé ÉÓ ³ Î É μ μî- ÒÌ ËμÉμ μ μ²ó μ ³ Ò É ÒÌ Éμ±μ ÒÌ Ê ² É ² ( Éμ²Ó±μ

40 ƒ Š Œˆ Š Œˆ 851 Ö μ ÒÌ Ê ² É ² ), ÎÉμ μ ²Ö ³ ÒÌ ³. μé ƒ μ μ ƒ CF 4 ³ É Ê ³ÊÐ É μ Õ Ê- ³ ³ : ² ³ ³Ò Ò É Ò (Ï μ²ê Ò μé 8 ), μ É μ Ö ËμÉμÔ² ±É μ μ ËμÉμ± Éμ ³ ³ ²Ó μ ( ³.. 2.3). ² Ê É μ É ÉÓ ³ μ μ²ó μ Ò μ± Ö Ö, μ Ìμ ³Ò ²Ö μéò Î Éμ³ CF 4 : μ 1,5 μ Ìμ ÖÉ μî Ö Ö Ê Ì μ ÒÌ ³ ÖÌ. Éμ, μ- ³μ³Ê, μ Î É, ÎÉμ μ² Éμ² ÉÒ Ê ² É ²Ó Ò É Ê±ÉÊ Ò μé É Ö³, É ± ± ± Éμ² ÉÒ ƒ [56, 57] ± ²²Ö Ò ² É Ò [53, 54], Ö ² ³μ ÊÉ É ± Ê Ï μ μé ÉÓ Î Éμ³ CF 4 - μ ± μ Ö μ μ. Ò μ±μ ³ μ Ï ƒ μ μ ƒ CF 4 ²²Õ É - Ê É Ö. 34: μ± Ò ³ Ò ±É Ò ²Ö ² Î ÒÌ Î ² ËμÉμ ³ Ò Ì ±É É ± μ ÒÌ ²μ ƒ μ μ É Ì± ± - μ μ ƒ μ²ê μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ CF 4 ³ Î É μ μî ÒÌ Ëμ- ÉμÔ² ±É μ μ ( ) ²Ö Î ² ËμÉμÔ² ±É μ μ 10 ( ) 150 ( ), Ê ² 10 6 [12]. μ± Ò ³ Ò ² Ö μ μé μï Õ ± É Ê ÊÌ Ê ³ Ê²Ó μ, ² ÒÌ É ²μ³ 10

41 852 Š.. Ô² ±É μ μ. ³ μ Ï μ É ²Ö É 2 μ μëμéμô² ±É μ μ³ ³ 0,33 ²Ö 150 ËμÉμÔ² ±É μ μ, ÎÉμ, μ- ³μ³Ê, Ö ²Ö É Ö ±μ - μ³ ²Ö μ ÒÌ É ±Éμ μ, μé ÕÐ Ì μ μ Í μ ²Ó μ³ ³. Š ± Ê μé³ Î ²μ Ó. 1, ³ μ ÔÉ ³ Î É ²Ó Ò Ì ±É É ± μ ²Ê- ² μ μ ³ ²Ö μé± Î ±μ ±μ μ Î ÉÎ ± ²Ö Ô± ³ É PHENIX, μé ÕÐ μ Î Éμ³ CF 4 [35Ä37]. μ Ì μ ³Ò ³ É ² Ì ±É É ± ƒ μ²ê μ Î Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³. ±É É ± ƒ μ μ ƒ μ Î Ò³ ² - μî Ò³ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³, Ò³ Ô² ±É μ μ μ ƒ ( ³.. 4), Ò² μ μ μ ÊÎ Ò [13].. 35 ²²Õ É Ê É μ² Ì ±É μ μ É μ ƒ É ±μ μ É, ³ μ ÔËË ±É μ ÉÓ μ ËμÉμÔ² ±É μ μ ËμÉμ± Éμ μé É Ö ƒ, ±μéμ Ö μ Ò É Ö ³μ ÉÓÕ μ μ μ Éμ± μé Ëμ μ μ μ²ö. Š ± ² μ ²μ μ ÉÓ ± É Ò ²μ ÒÌ ², μ± μ. 4 [14], μ² ÔËË ±É μ ËμÉμÔ² ±É μ Ò Ëμ- ±Ê ÊÕÉ Ö μé É Ö ƒ ʲ μ³ Ëμ μ³ μ² [13] ² Ö Ëμ μ μ μ²ö ÔËË ±É μ ÉÓ μ ËμÉμÔ² ±É μ μ μé É Ö ƒ μ Î μ μ CsI- ËμÉμ± Éμ, μ μ ƒ [13]. μ- ± μ Ò ± Éμ Ò É챃 - ³μ É μé Ö μ É Ëμ μ μ μ²ö Ar +80%CH 4 Ö ƒ 200 Šμμ É Ò Ì ±É É ± ƒ μ μ ƒ CsI-ËμÉμ± Éμ μ³ Ò² ÊÎ Ò μé Ì [14, 119]. [14] Ò²μ μ²êî μ μ É É μ Ï 55 ³±³ ²Ö μ μî ÒÌ ËμÉμ μ Î ÉÒ μ ²² ²Ó ÒÌ μ²μ μ±. [119] Ò² μ²êî ±μ Ö É Ó ²μ± ² - Í μ μî ÒÌ ËμÉμ μ, ÉμÎ μ ÉÓÕ 4 ³±³, Î ÉÒ μ ± ², ± Ò ±μéμ ÒÌ Ö ²Ö² Ö ³ ÉÕ μ É ²Ó μ Ì ³μ. ³ É ² Ó É ± ÉÒ ±μμ É μ μ Î ÉÒ Ö ƒ μ²ó- μ ³ ² ± [120] μμ μ μ μ [121]. Í Ò μéò ƒ μ μ ƒ μ Î Ò³ ËμÉμ± Éμ μ³, É ± μ μ μ ÉÓ ± ± ÒÌ ƒ μé ÉÓ Î ÉÒÌ ² μ μ ÒÌ Ì Ò μ± ³ Ê ² Ö³ Ò² ³ Ò ± μ ÒÌ ÊÌË ÒÌ ² - ÒÌ É ±Éμ Ì, μ ±μéμ ÒÌ μ μ ²μ Ó. 1. ˆÌ Í ²Ó Ö Ì ³ μ± μ± Ò ³ ² ÉÊ Ò ±É Ò É Ì± ± - μ μ ƒ ÊÌË μ³ Ar, μ²êî Ò μ μ É ±μ Ì ³Ò, ³